نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای جامعه‌شناسی، استادیار دانشگاه اصفهان
2 دکترای جامعه‌شناسی، دانشیار دانشگاه اصفهان
3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی
چکیده
پژوهش حاضر، به دنبال بررسی تأثیر استفاده از رسانه‌های گروهی و شبکه‌های ارتباط جمعی بر هویت ملی بوده است. به منظور بررسی این رابطه، از نظرات آندرسون، رایزمن،گیدنز و انگلهارت استفاده شده است. این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از توزیع پرسشنامه در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان، در سال تحصیلی 88ـ1387 انجام شده است. نمونه‌گیری در مرحله اول، با روش طبقه‌بندی شده و در مرحله دوم، به صورت سهمیه‌ای انجام گرفته و حجم نمونه 490 نفر بوده است. آزمون فرضیه‌ها نشان می‌دهد بین استفاده از رسانه‌های جمعی و هویت ملی، رابطه وجود دارد. به‌این‌ترتیب که افراد استفاده‌کننده از رسانه‌های داخلی، در سازه هویت ملی نمره بالایی دریافت کرده‌اند و بر عکس، نمره افراد استفاده‌کننده از رسانه‌های خارجی در این سازه، نمره پایینی بوده است. این یافته، نشان‌دهنده تغییر نگرش‌ها به سمت الگوها و گرایش‌های جدید است. همچنین برای بررسی فرضیه‌ها از تحلیل رگرسیون استفاده شده است. یافته‌های تجربی نشان می‌دهد که از میان متغیرهای اثرگذار بر هویت ملی، به ترتیب، جنس، میزان استفاده از رسانه‌های خارجی، میزان استفاده از رسانه‌های داخلی، سن و وضعیت تأهل در تعیین گرایش هویت ملی، از سهم بیشتری برخوردار بوده‌اند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
ass Media and National Identity: A Case Study on Isfahan University Students
نویسندگان [English]
- Ali Rabbani 1
- Rasul Rabbani 2
- Mohammad Reza Hasani 3
1 Assistant prof. in sociology of Isfahan university
2 Associate prof. in sociology of Isfahan university
3 Sociology
چکیده [English]
The present study seeks to examine the impacts of using mass media and mass communication networks on national identity. To investigate the relationship, views from Anderson, Riseman, Gidens and Inglehart are used in the study. This research has been carried out through a survey using questionnaire distributed among students from Isfahan University in the academic year of 1387-88 (solar calendar). In the first stage of the research, stratified sampling and in the second stage, quota sampling were used. Some 490 subjects were selected as the sample. The hypotheses’ testing suggests that there is a relationship between mass media consumption and national identity. The findings indicates that individuals consuming domestic media get a high score on the construct of national identity and, contrarily, the score of those individuals who use foreign media is low on national identity. The finding is indicative of attitudes’ shift towards new patterns. Regression Analysis has also been used for examining hypotheses. Other findings show that of all the variables affecting national identity, variables such as gender, the extent of foreign and domestic media consumption, age and marital status are more decisive.
کلیدواژه‌ها [English]
- Mass Media
- National Unity
- Convergence
- Identity
- National identity
آقائی، زهرا. (1386). بررسی تأثیر رسانه‌های جمعی بر احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی شهر اصفهان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، اصفهان: دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
احمدی، حمید. (1386). ایران، هویت، ملیت و قومیت. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
اسلوین، جمیز. (1380). اینترنت و جامعه (ترجمه عباس گیلوری و علی رادباره). تهران: کتابدار.
اسمیت، آنتونی. (1383). ناسیونالیسم (ترجمه منصور انصاری). تهران: تمدن ایرانی.
افروغ، عماد. (1380). هویت ایرانی. تهران: دانش و پژوهش.
اوزکریملی، اوموت. (1383). نظریه‌های ناسیونالیسم (ترجمه محمد‌علی قاسمی). تهران: تمدن ایرانی.
بشیریه، حسین. (1381). تحول خودآگاهی‌ها و هویت‌های سیاسی در ایران. فصلنامه مطالعات ملی، 3 (11).
بشیریه، حسین. (1383). عقل در سیاست. تهران: نگاه معاصر.
بنائی، محسن. (1381). جای پای اساطیر در کیستی ایران، در: خودکاوی ملی در عصر جهانی شدن. تهران: قصیده‌سرا.
حاجیانی، ابراهیم. (1379). تحلیل جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه. فصلنامه مطالعات ملی، 2 (5).
حیدری، محمد. (1383). هویت و امنیت ملی، در علی‌اکبر علیخانی (گردآورنده)،مبانی نظری هویت و بحران هویت. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
ذکائی، محمدسعید. (1385). جوانان، جهانی شدن و مهاجرت‌های بین‌المللی (پژوهشی در میان نخبگان جوان). جامعه‌شناسی ایران، 7 (2).
ربانی، رسول و کجباف، محمدباقر. (1386). روان‌شناسی اجتماعی. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
زهیری، علیرضا. (1379). هویت ملی ایرانیان. فصلنامه تخصصی مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم (ع)، 3 (12).
زهیری، علیرضا. (1384). چیستی هویت ملی. فصلنامه علوم سیاسی، 29.
ساروخانی، باقر. (1381). جامعه‌شناسی ارتباطات. تهران: اطلاعات.
سریع‌القلم، محمود. (1375). توسعه، جهان سوم و نظام بین‌الملل.تهران: سفیر.
سعیدیان، ایما و نیکو، مینو. (1376). رویکرد استفاده و رضامندی از رسانه‌ها. پژوهش و سنجش، 11 (14).
سورین، ورنر و تانکارد، جیمز. (1384). نظریه‌های ارتباطات(ترجمه علیرضا دهقان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سیدمن، استیون. (1386). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی(ترجمه هادی جلیلی). تهران: نی.
صنیع اجلال، مریم. (1384). درآمدی بر فرهنگ و هویت ایرانی. تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
عبداللهی، محمد. (1374). جامعه‌شناسی بحران هویت. نامه پژوهش، 2 (302).
عبداللهی، محمد. (1381). گرایش دانشجویان بلوچ به هویت ملی در ایران. جامعه‌شناسی ایران. 4 (2).
قمری، داریوش. (1384). همبستگی ملی در ایران. تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
کاستلز، امانوئل. (1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ،ج 1 (ترجمه احمد علیقلیان، افشین خاکباز و حسن چاوشیان). تهران: طرح نو.
کچوئیان، حسین. (1383). ملی‌گرایی یا ایدئولوژی معجزه‌گرا: تناقض‌های ایدئولوژیک جنبش‌های ملی‌گرا. جامعه‌شناسی ایران، 5 (3).
کلانتری، خلیل. (1387). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی‌ـ اقتصادی. تهران: فرهنگ صبا.
گیدنز، آنتونی. (1374). جامعه‌شناسی (ترجمه منوچهر صبوری). تهران: نی.
گیدنز، آنتونی. (1378). تجدد و تشخص (ترجمه ناصر موفقیان). تهران: نی.
مردی‌ها، مرتضی. (1386). در دفاع از سیاست؛ لیبرال دموکراسی مقتدر. تهران: نی.
مقصودی، مجتبی. (1376). نظریاتی چند درباره ارتباطات. فصلنامه پژوهش سنجش، 11 (4).
مهدی‌زاده، شراره. (1384). تلویزیون، مخاطب و نگرش نو. جامعه‌شناسی ایران، 6 (4).
مهرداد، هرمز. (1380). مقدمه‌ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی. تهران: فاران.
نوچه فلاح، رستم. (1383). هویت: واقعیتی ثابت یا سیال، در علی‌اکبر علیخانی (گردآورنده)،مبانی نظری هویت و بحران هویت. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
هومین‌فر، الهام. (1382). تحول جامعه‌پذیری جنسیتی. پژوهش زنان، دوره 1، 3 (7).
یوسفی، علی. (1379). فرهنگ و هویت ایرانی. فصلنامه مطالعات ملی، (4 و 5).
Brewer, M.B. (1991). The Social Self: On Being the Same and Different at the Same Time. Personality and Social Psychology Bulletin, 17 (5), 475-482. London: sage.
Castello, E. (2009). The Nation as a Political Stage; A Theoretical Approach to Television Fiction and National Identities. International Communication Gazette, V. 71 (4).
Kaiser, R.J. (1997). Nationalism and Identity. In M.J. Brad Shaw (Ed), Geography and Transition in the Post-soviet Republics (pp. 9-30). Man Chester: wileg
Reiffer, B. (2003). Religion and Nationalism. London: sage.
Scott, J. (2006). Social Theory: Central Issues in Sociology. London: sage.
Van Den Bluck, H. (2001). Public service television and national identity as a project of modernity: The Example of Flemish television. London: sage.
Young. C. & Light, D. (2001). Place, National Identity and Post-Sociologist Transformations: a Troduction, Political Geography. 20, 941-955.
)