نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای پژوهش هنر، استادیار دانشگاه هنر اصفهان

2 دکترای زیبایی‌شناسی فیلم، استادیار دانشگاه تهران، ایران

3 دانشجوی دکترای پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

روایت‏‌فتح شامل فیلم‌های مستندی است که هشت سال پایداری نیروهای مردمی را ثبت کرده‌اند. اهمیت این مجموعه، گذشته از ثبت وقایع تاریخی و جنگی، در مفاهیمی نهفته که در زمان خود با اقبال فراوان همراه بوده و حتی در زمان حال نیز بارها از رسانه ملی پخش شده است. این در حالی است که فرایند خوانش مخاطب و نسل جوان از این‏گونه محصولات رسانه‏‌ای می‏‌تواند متفاوت باشد و گاه با کم توجهی یا تحریف نیز مواجهه شود. مسئله اصلی پژوهش، معناکاوی و امکان‏‌سنجی تحلیل روایی متن فیلمیک مستند جنگی است. روش پژوهش، کیفی، با رویکرد تحلیلی بوده است. با توجه به اینکه این پژوهش کاربردی و هدف آن کشف معناهای نهفته در یک فیلم مستند جنگی بوده است، نمونه موردی فیلم «رضا» از مجموعه روایت‏‌فتح که به‌صورت هدفمند انتخاب شده و پس از شناسایی شیوه ساخت این فیلم بر اساس نظر نیکولز، بر مبنای رمزگان پنج سطحی بارت، به تبیین و معناکاوی از لایه‎های زیرین متن فیلمیک پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد، درک ناشی از مستند «رضا» به دلیل چینش دلالت‌کننده‌هایی ضمنی است که از طریق نظام کلامی و راویِ درون‌متنی، مخاطب را به خارج از متن ارجاع می‌دهد و از طریق شیوه انتخاب شده صورت می‌پذیرد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Meaning Constructing in Documentary "Reza" of "Revayate Fath" Series Based on Bill Nichols' Modes and Barthes' Five-Level Analysis Model

نویسندگان [English]

  • Iman Zakariaee Kermani 1
  • Ahmad Alasti 2
  • Abdollah Hamidzadeh 3

1 Assistant Prof. In Art Research, Isfahan Uni.

2 Assistant Prof. In Film Aesthetics, Tehran Uni.

3 Art Research

چکیده [English]

 Revayate Fath includes documentary films that recorded eight years of resistance of the popular forces. The significance of this series lies not only in recording the military and historical events, but also in the concepts which was accompanied by great pleasure at the time, and even now it has been widely distributed from national media. This is while the audience reading process among the younger generation of such media products can be different and sometimes is distorted or lack of attention. The main goal of the research is meaning analysis and feasibility of narrative analysis of the war documentary film. The research method is qualitative, with an analytical approach. This research was applied and aimed at discovering the implied meanings in a war documentary film, then case “Reza” selected purposefully from Revayate Fath series. After identifying the production method of the film, the explanation and meaning analysis of the underlying concepts was discussed according to Nichols mode and Barthes' five-level codes. The perception of the documentary "Reza" is due to the arrangement of implicit signifiers that through the verbal system and the Intra-text narrator refers the audience to the outside of the text and takes place through the chosen method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • War Documentary
  • Revayate Fath
  • Documentary Reza
  • Nichols production Mode
  • Barthes' five-level codes
آشتیانی‎، حمیدرضا. (1382). روایت‌فتح و قابلیت‌های مستندسازی دفاع مقدس در تلویزیون در فاصله 1359-1368. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده صداوسیمای تهران.
احمدی، شهرام. (1388). تحلیل روایت در آگهی‌های تلویزیونی بر اساس بررسی آگهی‌های پخش‌شده از شبکه‌های سراسری در سه‌ماهه آخر سال 1386. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده صداوسیمای تهران.
اوحدی، مسعود. (1380). روایت سینمایی: عرصه بزرگ گفتمان زیبایی‌شناسی سینما. هنر، 47.
بارت، رولان. (1395). بارت و سینما، مقالات و گفتگوهای بارت درباره سینما (ترجمه مازیار اسلامی). تهران: گام نو.
باکلند، وارن. (1392). آشنایی با مبانی سینما و نقد فیلم (ترجمه پژمان طهرانیان). تهران: معین.
بوردول، دیوید و تامسون، کریستین. (1395). هنر سینما (ترجمه فتاح محمدی). تهران: مرکز.
تامسون جونز، کاترین. (1396). زیباشناسی و فیلم (ترجمه عبدالله سالاروند). تهران: نقش‌جهان.
تولان، مایکل. (1386). روایت‌شناسی، درآمدی زبان‏‌شناختی- انتقادی (ترجمه فاطمه علوی و فاطمه نعیمی). تهران: سمت.
چندلر، دانیل. (1387). مبانی نشانه‌شناسی (ترجمه مهدی پارسا). تهران: سوره مهر.
خادمی، شیرین. (1393). بررسی عنصر روایت در عکاسی صحنه‌پردازی شده با نگاهی به آثار جف وال و سندی اسکاگلند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
دانایی‌‏فرد، حسن و مظفری، زینب. (1387). ارتقای روایی و پایایی در پژوهش‏‌های کیفی مدیریتی: تأملی بر استراتژی‌‏های ممیزی پژوهشی. پژوهش‏‌های مدیریت، 1، (1)، صص 162-131.
ذات‌اصغر، احمد. (1386). بررسی زیبا‌شناسی شکل در فیلم‏‌های مستند جنگی ایران. پایان‏‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده صداوسیمای تهران.
ریمون ـ کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر (ترجمه ابوالفضل حری). تهران: نیلوفر.
سجودی، فرزان. (1393). نشانه‏‌شناسی کاربردی. تهران: علم.
شمیسا، سیروس. (1383). نقد ادبی. تهران: فردوس، چاپ چهارم.
فیلیپس، ویلیام اچ. (1388). پیشدرآمدی بر فیلم (ترجمه فتاح محمدی). تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
قاسمی، ابوالحسن و کلاهی، نفیسه. (1395). بازنمایی، روایت و فیلم مستند. تهران: دانشگاه صداوسیما.
کیلبرن، ریچارد و آیزود، جان. (1385). مقدمه‌‏ای بر مستند تلویزیونی، مواجهه با واقعیت (ترجمه محمد تهامی‎نژاد). تهران: اداره کل پژوهش‎های سیما.
مارتین، والاس. (1391). نظریه‏‌های روایت (ترجمه محمد شهبا). تهران: هرمس.
متز، کریستسن. (1376). نکاتی درباره نشانه‌شناسی سینما، نظریه‏‌های زیباشناسی فیلم (ترجمه علی عامری). تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
محسنیان‌‏راد، مهدی. (1381). انتخابات و تبلیغات انتخاباتی. به نقل از سایت وزارت کشور.
معدنی، سعید. (1391). جامعه‌شناسی سینمای جنگ و دفاع مقدس. تهران: بهمن برنا.
نامورمطلق، بهمن و منیژه، کنگرانی. (1395). نشانه‌شناسی فیلمهای مستند دفاع مقدس. تهران: علمی و فرهنگی.
Barthes, R. (2002). "S/Z", Translated by Richard Miller, Blackwell, Oxford.
Barthes, R. (1977). The Rhetoric of the Image, trans. Stephen Heath, in Image-Music-Text. New York: Hill and Wang.
Bruzzi, S. (2006). New Documentary. Routledge. 2 Park Square, Milton Park, Abingdon, 2nd ed.
Nichols, B. (2010). Introduction to Documentary. Bloomington: Indiana University Press.
Nichols, B. (2008). The Question of Evidence, the Power of Rhetoric and Documentary Film. by T. Austin and W. de Jong. Rethinking Documentary. McGraw-Hill, Open University, Pp. 13-29.
Karimabadi, M. (2011). “Manifesto of Martyrdom: Similarities and Differences between Avini’s Ravayat-e Fath and more Traditional Manifestoes”. Iranan Studies, London: Routledge, Vol. 44, No. 3.
Popay, J. R. A. & Williams, G. (1998). “Rationale and Standards for the Systematic Review of Qualitative Literature in Health Services Research”. Qualitative Heaelth Research, 8, Pp. 341-351.