نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای علوم اطلاعات و ارتباطات دانشگاه استاندال (فرانسه)
2 دکترای علوم اطلاعات و ارتباطات، استادیار دانشگاه اصفهان
چکیده
ظهور فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در دهه‌های اخیر، نه تنها تحولات چشمگیری را در جوامع ایجاد کرده، بلکه زمینه‌ساز مطالعات نظری و تحقیقات تجربی فراوانی نیز بوده است. در این مقاله رابطه متقابل فنّاوری و جامعه مورد توجه قرار گرفته است و نخست، دو جریان فکری عمده مربوط به فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، که یکی، فنّاوری را عامل اصلی دگرگونی‌های اجتماعی معرفی می‌کند و دیگری، عناصر و ساختارهای اجتماعی را دلیل این تحولات می‌داند، و سپس نظریه‌های مربوط به جامعه‌شناسی استفاده از فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، بویژه، سه رهیافت مشهور نوآوری، اشاعه و تصاحب معرفی و تجزیه و تحلیل شده‌اند. افزون بر این، تلاش شده است به کمک پژوهش‌هایی که در حوزه جامعه‌شناسی استفاده از فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در فرانسه و امریکای شمالی صورت گرفته‌اند، جایگاه و نقش استفاده‌کنندگان از این فنّاوری‌‌ها به بحث گذاشته شود.تجزیه و تحلیل مکاتب فکری مربوط به فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی نشان می‌دهد، هیچ کدام از این دو جریان فکری، به تنهایی قادر نیستند عملکرد یک فنّاوری را به طور دقیق بررسی کنند. در نتیجه، بررسی و تجزیه و تحلیل متون این حوزه، ظهور مکتب فکری جدیدی را نوید می‌دهد که بیانگر نوعی تغییر نگرش به استفاده‌کنندگان فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و پیدایش تفکر استفادکننده فعال به جای منفعل است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Review of Sociological Theories Concerning the Use of Information and Communication Technologies (Dissemination, Innovation and Possession)
نویسندگان [English]
- Shadi Zabet 1
- Mozaffar Cheshmeh Sohrabi 2
1 Information and communication science of Standal University (France)
2 Assistant prof. in information and communication Esfahan ofUni
چکیده [English]
The advent of information and communication technologies (ICTs) in recent decades has not only brought about remarkable developments in communities, but has also paved the way for a myriad of theoretical studies and experimental research in the relevant field. The present article seeks to examine the interaction between technology and society, therefore, it first analyzes two mainstreams governing information and communication technologies; one introduces technology as the cause of social change, and the other deems social factors and structures as the reason behind these developments. It, then, examines theories concerning the sociology of the utilization of information and communication technologies. The focus is particularly on the three renowned approaches of innovation, dissemination and possession. Furthermore, the article builds on the research carried out on the sociology of information and communication technologies in France and North America and discusses the role and status of these technologies’ users.
The study of different schools of thoughts on information and communication technologies indicates that neither of these two mainstreams is able to examine the performance of a technology on its own. Therefore, an inquiry into the literature of the field shows an emerging school of thought which indicates a change in attitudes toward the users of information and communication technologies as well as the emergence of active users rather than passive ones.
کلیدواژه‌ها [English]
- dissemination
- Possession
- Sociology
- Information and Communication Technologies
- Innovation
)