نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی، مدرس دانشگاه جامع علمی و کاربردی، تهران، ایران

3 دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

شعارهای انتخاباتی جامعه ایران، دوران گذاری را طی 40 سال اول انقلاب تجربه کرده‌اند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای شعارهای انتخاباتی دولت‌های پسا انقلابی ایران بین سال‌های 1358 تا 1396 بر مبنای نظریه ارزش بقاء و ارزش وجودی رونالد اینگلهارت (متفکر نوسازی و پسانوسازی) بوده است. روش پژوهش، از نوع تحلیل محتوای کیفی و ابزار آن، داده‌های تاریخی دولت­‌های پس از انقلاب 1357 است که به روش دموکراتیک و بر اساس آرای انتخاباتی، سکان نظام را بر عهده گرفته‌اند. جامعه آماری، تمامی شعارهای دولت‌های منتخب و حجم نمونه به روش تمام‌شماری، 12 مورد پوستر را دربرمی‌گیرد و سازوکار انتخاب، تعمدی، هدفمند و غیرتصادفی بوده است. بر اساس نتایج، طبق نظریه بقاء (کمیابی) و فرامادی (ابراز وجود) اینگلهارت، شعارها در دهه 60 دارای ارزش‌های مادیگرایانه ـ ملی (فقرزدایی، مستضعفان، رفع بیکاری، عدالت اقتصادی، رونق تولید)، در دهه 70 برخوردار از ارزش‌های پسا مادی ملی (مدارای اجتماعی، عدالت اجتماعی، اخلاق، هنجارهای اجتماعی، توسعه مدنی) و در دهه 90 شامل طیفی از ارزش‌های پسا مادی، مادی ـ ملی و فراملی (برابری طبقاتی، توسعه اجتماعی، حل بحران‌های اقتصادی، پیام اخلاقی جهانی، فرهنگ سیاسی، ارزش دموکراتیک) بوده‌اند؛ جهت آنها از طبقه پایین، به طبقه متوسط و در نهایت، طبقات ترکیبی (پایین، متوسط و بالا) و از سطح محلی ـ ملی، به سطح جهانی ـ فراملی چرخش داشته و کانون اشتراک‌شان، مسئله طبقاتی ـ اقتصادی (بهبود پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، رفع فقر و بیکاری، کاهش فاصله طبقاتی جامعه) بوده است و نوعی گذار از دوره کمیابی یا ارزش‌های بقاء (ناامنی غذایی، بی‌ثباتی اقتصادی و نیازهای مادی، کارکردی ـ عینی) به سمت ارزش‌های ابراز وجود یا دوران بلوغ توسعه (ارزش‌های دموکراتیک، جهانی، زیباشناختی و انتزاعی) را تجربه کرده‌اند.

تازه های تحقیق

نقد و بررسی و نوآوری پژوهش

شعارهای دولت‌های پسا انقلابی، چه به‌صورت جمعی و چه فردی، مورد توجه پژوهشگران نبوده است، ‌جز در چند پژوهش که به بررسی شعارهای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی پرداخته‌ شده‌اند. مطالعات تجربی نیز با وجود ارائه نتایج ارزشمند، هیچ‌کدام به‌صورت کلان و فرایندی، دولت‌های بعد از انقلاب را به‌صورت جامع، دقیق و منسجم در یک مورد واکاوی نکرده‌اند. آنچه به دولت‌های پسا انقلابی ایران برای ترسیم دورنمای انتخابات و فهم کنش مردم، همچنین ایجاد یک‌ چشم‌انداز راهبردی نسبت به آینده انتخابات در کشور، کمک می‌کند، این است که شعارهای انتخاباتی دولت‌های پسا انقلابی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند و مبانی فکری و معرفتی نامزدهای انتخابات در گذر زمان، متناسب با شرایط داخلی و خارجی، شناسایی و ارزیابی شوند. پژوهش حاضر برای اولین بار، در پی بررسی نظام‌مند و جامع شعار دولت‌های پسا انقلابی ایران (1396-1358) با تکیه‌بر الگوی نظری اینگلهارت است تا فرایند تحول، تغییر و الگوی شعارهای انتخاباتی را تحلیل و بررسی کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Electoral Slogan of Post-Revolutionary Governments of Iran (1979-2017): Transition from the Survival Value to the Post-Survival Era

نویسندگان [English]

  • Taha Ashayeri 1
  • Azam Rajabinasab 2
  • Ayoub Menati 3
  • Fahimeh Rezaei 4

1 Social Sciences, Kashan Uni., Kashan, Iran

2 Cultural Study

3 International Relationship, Tehran Uni., Tehran, Iran

4 Cultural Study

چکیده [English]

The electoral slogans of the Iranian society have experienced a transformation during the first 40 years of the revolution. The purpose of this study was to analyze the content of the election slogans of post-revolutionary Iranian governments between 1979 and 2017 based on the theory of survival value and existence value of Ronald Inglehart (modernization and post-modernization expert). The research method is qualitative and data were collected from the post-revolutionary governments. The statistical population was all the slogans of the elected governments from which 12 posters were selected by porpusful sampling techniqe. The results showed that Slogans were materialistic-national values (poverty alleviation, the poor, employment, Economic justice, production boom) in the 1980s, national post-material values (Social tolerance, social justice, ethics, social norms, civic development) in the 1990s, A range of post-material, material-national and transnational values (Class equality, social development, resolving economic crises, global moral message, political culture, democratic value) in the 2000s. Their direction shifted from the lower to the middle class and finally, the composite classes (lower, middle, and high) and from the local-national level to the global-transnational level. Their common denominator was the class-economic issue (improving the socio-economic situation, eliminating poverty and unemployment, reducing the class distance of society). They experienced a kind of transition from a period of scarcity or survival values (food insecurity, economic instability and material, functional-objective needs) to assertive values or a period of developmental maturity (democratic, global, aesthetic and abstract values).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Post-Revolutionary Governments
  • Survival Value
  • Assertiveness
  • Foreign Policy
  • Ronald Inglehart
آبراکرومبی، نیکلاس؛ استفن، هیل و برایان، اس ترنر. (۱۳۶۷). فرهنگ جامعه‌شناسی (ترجمه حسن پویان). تهران: چاپخش.
اطهری، حسین و حسینی داورانی، سید‌عباس. (1393). رویکرد تغییر فرهنگی و مدل برساخته چرخه کنش جمعی در جوامع بهره‌مند از ارزش‌های بقا، مطالعه موردی مصر. جامعه‌شناسی جهان اسلام، 3(1)1.
امینی، سلام. (1398). عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان مشارکت سیاسی مردم استان ایلام در مجلس شورای اسلامی (با تأکید بر پنج دوره اخیر سال‌های 1378 تا 1394). رساله دکتری جامعه‌شناسی سیاسی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
انصاری، حمید. (1383). نظریه‌های مشارکت. جزوه درسی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
اینگلهارت، رونالد. (1395). نوسازی و پسانوسازی (ترجمه محسن نیازی، طاها عشایری، مجتبی منوچهری). تهران: سخنوران.
اینگلهارت، رونالد. (1396). تحول فرهنگی در جامعه صنعتی پیشرفته (ترجمه مریم وتر). تهران: نی.
بزرگمهری، مجید. (1386). بررسی تطبیقی تبلیغات در نظام ریاست جمهوری ایران و فرانسه. پژوهش‌های تطبیقی، 4(54).
پناهی، حسین. (1386). مقایسه شعارهای انتخاباتی مجلس ششم با شعارهای انقلاب اسلامی. علوم اجتماعی، 13-14، 43 -1.
جوادی پوبندگان، محمدجعفر و عقیلی، سید‌وحید. (1395). بررسی تبلیغات سیاسی انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم و ارائه یک مدل بومی. توسعه اجتماعی ایران، 8(3)، 129-115.
حاجی‌پور، بهمن؛ حسینی، سید‌محمود و زارع، ساسان. (1395). شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در رقابت‌های انتخاباتی با استفاده از روش مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری. مطالعات راهبردی بسیج، 19 (70) ، 157 – 129.
حافظ‌ ‌‌‌نیا، محمدرضا. (1392). جغرافیایی انتخاباتی ایران. تهران: سمت.
حسین‌­پور، سیروس. (1398). تبیین جامعه‌شناختی مشارکت سیاسی گروه‌های قومی در استان خوزستان (مورد مطالعه: اقوام لر بختیاری و عرب). رساله دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نراق.
سید‌امامی، کاووس و عبدالله، عبدالمطلب. (1388). عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس: مطالعه موردی شهر تهران. علوم سیاسی، 4(4).
صفری شالی، رضا. (1394). بررسی رفتار رأی‌دهندگی ایرانیان در انتخابات مجلس شورای اسلامی. مطالعات راهبردی، 18(3).
عباسی اسفجیر، علی‌اصغر و اسفندیاری، مجتبی. (1396). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی دانشجویان (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری). مشارکت و توسعه اجتماعی، 2(4)، 78-47.
عبدالحمید، ابوالحمد. (1368). مبانی علم سیاست. تهران: توس.
علیزاده، لعل. (1397). شعارهای انتخاباتی و سیاست خارجی: بررسی مقایسه‌ای رابطه شعارهای انتخاباتی احمدی‌نژاد و روحانی و اتخاذ راهبردهای سیاست خارجی آنها. دانش انقلاب اسلامی، انتشار آنلاین.
مدنی، سعید و خسروانی، عباس. (1390). عوامل مؤثر در جهت‌گیری ارزشی (مادی/فرا مادی) دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک. مطالعات جامعه‌شناختی ایران، 1(3)، 143-123.
موحد، مجید و عنایت، حلیمه و پورنعمت، آرش. (1387). بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی زنان. علوم انسانی و اجتماعی،1، 190-161.
هاشمی، سید‌‌ ضیاء؛ فولادیان، مجید و فاطمی امین، زینب. (۱۳۸۸). بررسی عوامل اجتماعی و روانی مؤثر بر مشارکت سیاسی مردم شهر تهران. علوم سیاسی، 5(1)، 226-199.
Fitzgerald, J. (2013) .What does ‘Political’ Mean to you?. Political Behavior, 35 (3), 453-479.
Fox, R.L. (2011). Studying Gender In US Politics: Where do we go From here?. Politics and Gender, 7(1), 94-99.
Lawless, J.L. & Fox, R.L. (2001). Political Participation of the Urban Poor. Journal of Social Problems, 48 ( 3), 362-385.
Zaheer, L. (2016). Use of Social Media and Political Participation among University Students. Pakistan Vision, 17, 278-299.