نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دکتری علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
یکی از الگوهای رمزگذاری پیام در سریالهای صداوسیما، گنجاندن رمزگان مرجح سریال در قالب گفتوگوها و رفتار یک شخصیت «کاملاً سفید و مثبت» است. بررسی محتوای پربینندهترین سریالهای صداوسیما در 15 سال اخیر، رواج این الگو را در سریالهای صداوسیما نشان میدهد. مقاله حاضر که برگرفته از پژوهشهای نگارنده در حوزه مصرف سریالهای پربیننده صداوسیماست، بر نحوه مواجهه مخاطبان با این الگو و شخصیتها و نیز نحوه رمزگشایی آنان از این شیوه مرجح کردن رمزگان، تمرکز کرده است. یافتههای ارائه شده، از مصاحبههای نیمهساختاریافته فردی و گروهی با 74 نفر از مخاطبان سریالهای پربیننده صداوسیما استخراج شده و اظهارات آنان را در خصوص شخصیتهای سفید و مثبت سریالها و الگوی ذکر شده، در قالب بازخوردهای هیجانی و شناختی صورتبندی و ارائه کرده است. یافتهها، حاکی از آن است که بازخوردهای مشارکتکنندگان، عمدتاً در حوزه بازخوردهای هیجانی و شناختی منفی قرار میگیرند. بر اساس یافتهها و در توافق با دیدگاههای شناختی در خصوص هیجانات، مواجه مخاطبان با متون و سریالهای تلویزیونی بسیار پیچیدهتر از آن است که با گنجاندن پیام سریال در گفتار و رفتار «شخصیتهای کاملاً سفید و مثبت» و ارائه پیام مستقیم، بتوان مخاطب را تحتتأثیر قرار داد.
تازه های تحقیق
محدودیت و نوآوری
محدودیت درخور توجه در پژوهش های بررسی خوانش مخاطبان در خصوص سریال ها، این است که لازم است به مخاطبانی مراجعه شود که سریال یا
سریال های مورد نظر را دیده و داستان، شخصیت ها، محتوا و پیام سریال را در ذهن داشته باشند. با توجه به گستردگی محتوای این ژانر، امکان ارائه آن به شرکتکنندگان قبل از مصاحبه ها نیز وجود ندارد (در خصوص برخی ژانرها نظیر آگهی های بازرگانی و اجتماعی و خبر، امکان ارائه محتوا قبل از مصاحبه وجود دارد). برای مواجهه با این محدودیت ها، پژوهش های منبع مقاله حاضر، اولا بر سریال های پربیننده صداوسیما متمرکز شدهاند تا تعداد بیشتری از مخاطبان، سریال ها را دیده باشند و محقق محدود به دسته های خاصی از مخاطبان نگردد و بتواند دسته های گوناگون مخاطبان را پوشش دهد. ثانیا در خصوص سریالهای جدید تلاش شده، مصاحبه ها با کمترین فاصله از زمان پخش و اتمام سریال انجام شود تا مخاطبان در حین پاسخ به پرسشها و ابراز دیدگاه ها و بازخوردهایشان، سریال را به خاطر داشته باشند. در مواردی هم که بین پخش سریال و مصاحبه ها فاصله افتاده، تلاش شده تا با نمایش سکانس های معرف، سریال برای مخاطب یادآوری شود. باید توجه داشت که با توجه به شاخص بودن سریال های مورد بررسی، یادآوری کلیت، داستان و پیام سریال چندان مشکل نخواهد بود. به عنوان مثال، بسیاری از مردم، سریال هایی شاخص مانند «پدرسالار»، «نرگس»، «فاصله ها» و ... را تماشا کرده اند و با دیدن چند سکانس معرف، محتوا و پیام سریال را به یاد میآورند و به بیان دیدگاه های خود در خصوص سریال و مسائل مطرح شده در آن میپردازند. تجربه نشان میدهد که سریال و داستان آن، بهانه ای برای ورود شرکتکنندگان به بحث در خصوص موضوعاتی است که سریال پیامی را در آن خصوص مرجح کرده و سعی در جذب مخاطب یا تأثیرگذاری بر او مطابق سیاست محتوایی مد نظر رسانه، دارد. بر این اساس، به خاطر آوردن کلیت و داستان سریال و شخصیت ها، برای شروع مصاحبه و بحث کفایت می کند و اغلب در خلال مصاحبه های فردی و گروهی، نحوه مواجهه مخاطب با مسئله برجسته شده در متن و نیز با خود متن و رسانه، نمود پیدا می کند.
محدودیت دیگر در مطالعات خوانش، آن است که جدا کردن مخاطب از محیط زندگی روزمره او (مثلاً دعوت از شرکتکننده برای حضور در بحث گروهی در یک محیط رسمی) باعث میشود که دیدگاههای او تحت تأثیر موقعیت مکانی یا فضای جلسه و افراد قرار گیرد. برای مواجهه با این محدودیت، تلاش شده تا جایی که بشود در محیط های زندگی روزمره مخاطبان و بدون اخلال جدی در فعالیت های روزمره آنان، شرایط گپ و گفت و مصاحبه فردی و گروهی فراهم گردد.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Emotional and Cognitive Feedbacks of the Audience of Popular Television Series About the "White and Positive" Heroes of the Series
نویسنده [English]
- Mohammad Fathinia
Social Communication Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]
One of the patterns of encoding messages in TV series is to include the preferred codes of the series in the form of dialogues and behavior of a "quiet white and positive" character. Examining the content of the most watched TV series in the last 15 years shows the prevalence of this pattern in TV series. The present article, which is derived from the author's research in the field of the consumption of popular television series, focuses on how the audience encounters this pattern and characters, as well as how they decipher the preferred codes. The research data was collected through semi-structured individual and group interviews with 74 viewers of popular TV series. The findings showed that the feedbacks of the interviewees are mainly negative emotional and cognitive. Based on the findings and in agreement with the cognitive views about emotions, the audience's encounter with contents and television series is much more complicated than that by including the message of the series in the speech and behavior of " quiet white and positive characters" and Presenting a direct message can influence the audience.
کلیدواژهها [English]
- TV Series
- Audience
- Emotional and Cognitive Feedback
- Encoding/Decoding