نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ناهید سعادت سیرت ¹
• محمد مهدیزاده ²

¹ دکترای علوم ارتباطات و پژوهشگر صدا و سیما

² دانشگاه علامه طباطبائی. گروه ارتباطات

چکیده

چکیده
هدف این پژوهش شناسایی و ارائه مؤلفه های اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی ایران است. شناسایی اخبار و اطلاعات جعلی درمقایسه با اطلاعات واقعی، پدیده‌ای شایان توجه رسانه های اجتماعی است که نوعی درهم تنیدگی معنایی را موجب شده است.
در‌این پژوهش کیفی، داده ها با مصاحبه های نیمه ساختار یافته به صورت میدانی جمع آوری شده اند. جامعه هدف، صاحب نظران و نخبگان درحوزه ارتباطات اجتماعی، رسانه ها و خبر بودند. روش نمونه گیری هدفمند است که جزء روش های نمونه گیری غیراحتمالی محسوب می شود. تعداد مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری،‌29 مصاحبه بود که داده های حاصل در نرم افزار MAXQDA نسخه 10 مورد تحلیل قرار گرفت.
درپژوهش حاضر با روش تحلیل مضمون،4 مضمون فراگیر و 36 مضمون سازمان یافته به همراه مضامین پایه به عنوان گزاره های مطرح شده در مصاحبه ها شناسایی شدند. از مهمترین مضامین سازمان یافته در تفاوت اخبار جعلی با اطلاعات واقعی(وسعت پوشش،فاقد اثر سازنده،مُغرضانه بودن ،شبیه سازی شده،ایجاد جنگ روانی و اعتبار منبع)؛ در-تشابه اخبار جعلی با اطلاعات واقعی(کارایی مشابه،دارای ارزش خبری،خِرد جمعی، سبک خبری،ثُبات زمانی)، در‌اهداف اشاعه اخبار جعلی(ایجاد جنبش اجتماعی،فریب اذهان عمومی،تنش رسانه ای،اضطراب و جهت دهی افکار عمومی،فضای هیبریدی،گسترش ابهام) و درپیامدهای مصرف اخبار جعلی(ایجاد حس بدبینی،بی اعتبار نهادهای دولتی،اعتبار‌یابی سلبریتی ها،حذف نخبگان مدیریتی،تلقین پذیری،یأس اجتماعی و تصمیم گیری شتابزده) بودند.

کلیدواژه‌ها

• اخبارجعلی
• اطلاعات واقعی
• رسانه های اجتماعی
• تحلیل مضمون
• پساحقیقت

عنوان مقاله [English]

Social media and fake news in the post-truth era

نویسندگان [English]

• nahid saaadat sirat ¹
• mohamad mahdizadeh ²

¹ Sound and Television Researcher

² Allameh Tabatabai University. Communication group

چکیده [English]

Abstract
The purpose of this research is to identify and present the components of fake news in Iran's social media. Identifying fake news and information compared to real information is a noteworthy phenomenon of social media that has caused a kind of semantic entanglement.
In this qualitative research, the data were collected through semi-structured interviews in the field. The target community was experts and elites in the field of social communication, media and news. It is a purposeful sampling method, which is considered one of the non-probability sampling methods. The number of interviews until reaching theoretical saturation was 29 interviews, and the resulting data were analyzed in MAXQDA version 10 software.
In the current research, 4 overarching themes and 36 organized themes along with basic themes were identified as propositions raised in the interviews using the theme analysis method. One of the most important themes organized in the difference between fake news and real information (extent of coverage, lack of constructive effect, being biased, simulated, creating psychological warfare and credibility of the source); In-similarity of fake news with real information (similar efficiency, having news value, collective wisdom, news style, time stability), in the goals of spreading fake news (creating a social movement, deceiving the public mind, media tension, anxiety and direction of thoughts) public, hybrid space, spread of ambiguity) and the consequences of consuming fake news (creating a sense of pessimism, discrediting governme

کلیدواژه‌ها [English]

• fake news
• real information
• social media
• theme analysis
• post-truth