پژوهش‌های ارتباطی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

مطالعه پدیدارشناسی عوامل مؤثر بر تولید محتوای محیطزیستی در بین کنشگران حوزه محیط زیست در فضای مجازی (مورد مطالعه: شهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم ارتباطات، گروه علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

2 استادیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

چکیده

 باتوجه‌به کمبود پژوهش‌های کیفی در زمینه تولید محتوای محیط‌ زیستی، مطالعه حاضر به‌منظور بررسی عوامل مؤثر بر تولید محتوای محیط‌ زیستی در بین کنشگران حوزه محیط‌ زیست در شبکه‌های مجازی در شهر تبریز انجام شده است. این پژوهش با تکیه بر رویکرد پدیدارشناسی به دنبال تحلیل تجارب زیسته فعالان محیط‌ زیستی است که در شبکه‌های اجتماعی مجازی به تولید محتوا در این زمینه می‌پردازند. داده‌های به دست آمده از مصاحبه نیمه‌ ساختاریافته با 13 شرکت‌کننده به روش 7 مرحله‌ای کلایزی مورد تحلیل قرار گرفت و نتایج حاصل از مصاحبه‌ها، به استخراج 7 مقوله اصلی منجر شد که عبارت‌اند از: دغدغه‌مندی محیط‌ زیستی، آموزش محیط‌ زیستی، نهادینه‌شدن ارزش‌های محیط‌ زیستی، دانش محیط‌ زیستی، سبک‌زندگی محیط‌ زیستی، استفاده از شبکه‌های مجازی در تولید محتوای محیط‌ زیستی و اثرات بازگشتی مداخله انسان در محیط‌ زیست. طبق نتایج، دریافت آموزش و مشاهده اثرات بازگشتی مداخله انسان در طبیعت، به کسب دانش محیط‌ زیستی از سوی افراد می‌انجامد و زمانی‌که آنان از دانش محیط‌ زیستی برخوردار می‌شوند، می‌توانند با درک ضرورت کسب دانش، آن را نیز با کمک نهادهای اجتماعی در وجود خود نهادینه کنند. نهادینه شدن ارزش‌های محیط‌زیستی در افراد سبب دغدغه‌مندی‌هایی می‌شود که در سبک‌زندگی آنان نمود پیدا می‌کند. درواقع فردی که با برخورداری از دانش و نهادینه کردن ارزش‌های محیط‌زیستی در قبال محیط‌ زیست احساس مسئولیت می‌کند، به دنبال انتقال دانش و ارزش‌های خود به دیگران است. چنین افرادی علاوه بر فعالیت در فضای واقعی زندگی، با فعالیت و تولید محتوای محیط‌ زیستی در فضای مجازی، به انتقال دانش محیط‌ زیستی خود می‌پردازند.

تازه های تحقیق

نوآوری و محدودیت

اغلب پژوهش‌هایی که تاکنون در حوزه آموزش محیط‌زیستی در کشور انجام گرفته‌اند، با جامعه هدف کوچک‌تری مطالعه شده‌اند و به تولید محتوا نپرداخته‌اند. همچنین اکثر اغلب مطالعات صورت گرفته جنبه کمی داشته‌اند و از روش کیفی در آنها استفاده نشده است. پژوهش‌های خارجی نیز نامتناسب بودن مشترکات فرهنگی و اجتماعی آنها با جامعه ایرانی، برخی ناهماهنگی‌ را موجب شده است. اما در پژوهش حاضر، به دلیل اینکه مشخصات بومی در نظر گرفته شده و از طرفی، جامعه آماری یعنی شهر تبریز یکی از کلان‌شهرهای مهم کشور است، نتایج قابلیت تعمیم به کل کشور را دارد. از محدودیت‌های پژوهش حاضر این است که آمار دقیقی از میزان عضویت و نحو فعالیت افراد جامعه در شبکه‌های مجازی و همچنین میزان دسترسی آنان به اینترنت در کشور وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Phenomenological Study of Factors Affecting the Production of Environmental Content Among Environmental Activists in Virtual Space (Case: Tabriz)

نویسندگان [English]

  • Mahdieh Farajzadeh 1
  • Nahid Kordi 2
  • Ali Jafari 3

1 PhD. In Communication Science, Department of Communication Sciences, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran

2 Assistant Prof. Department of Communication Sciences, Tehran East Branch, Islamic Azad University, Tehran,Iran

3 Associate Professor, Department of Communication Sciences, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this research, relying on the phenomenological approach, is to analyze the lived experiences of environmental activists who produce content in this field on virtual social networks. The data obtained from the semi-structured interviews with 13 participants were analyzed using the 7-step Claesian method, and the results of the interviews led to the extraction of 7 main categories: environmental concern, environmental education, internalization of environmental values, environmental knowledge, environmental lifestyle, the use of virtual networks in the production of environmental content and the return effects of human intervention in the environment. Based on the obtained results, educating and observing the return effects of human intervention in nature leads to the acquisition of environmental knowledge by people, and when they have environmental knowledge, they can understand the necessity of acquiring knowledge and use it with the help of social institutions. to institutionalize The institutionalization of environmental values in people causes concerns that manifest in their lifestyles. In fact, a person who has knowledge and internalization environmental values, feels responsible for the environment and seeks to transfer his knowledge and values to others. In addition to working in real life, such people transfer their environmental knowledge by working and producing environmental content in virtual space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Content Production
  • Environmental Knowledge
  • Environmental Lifestyle
  • Virtual Space
مراجع
ایمان، محمدتقی. (1391). روش‌شناسی تحقیقات کیفی. چاپ اول، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (سبحان).
پارک، رابرت‌ازرا. (1358). نظراتى درباره بررسى شهر، رفتار انسانى در محیط شهرى (ترجمه گیتى اعتماد). کتاب مفهوم شهر، تهران.
حبیبی، اوین. (1396). جایگاه رسانه‌های ارتباط جمعی در آموزش نگرش و اخلاق محیط‌زیستی. مطالعات رسانه‌ای، 12(1)، 100-91.
حبیبی، فاتح و سانا، مصطفی‌زاده. (1396). بررسی رفتارهای محیط‌زیستی گردشگران دریاچه زریوار مریوان. جغرافیا و توسعه، 15(47)، 184-163.
رستگار خالد، امیر و قاسم، مشکینی و صادق، صالحی. (1396).  بررسی رابطه جهت‏‎گیری ارزشی با شهروندی زیست‌محیطی در بین شهروندان مناطق 3، 11 و 19 تهران. توسعه اجتماعی، 12 (45)، 58-37.
رهادوست، فاطمه. (1387). پدیدارشناسی: سواد زیست‌محیطی. زیباشناخت، 18، 116.
شولز، رولند‌ورنر. (1398). سواد محیط‌زیستی در علم و جامعه (ترجمه مهدی قربانی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
صالحی، صادق و سارا، کریم‌زاده. (1393). تحلیل رابطه بین ارزش‌های زیست‌محیطی و نگرش نوین زیست‌محیطی (مطالعه موردی: ارومیه). مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 10(37)، 154.
کاپرا، فریتیوف. (1386). پیوندهای پنهان (ترجمه محمد حریری‌اکبری). تهران: نی، 257.
کاستلز، مانوئل. (1389). عصر اطلاعات، ظهور جامعه شبکه‌های (ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز، ویراست علی پایا). چاپ ششم، تهران: طرح‌نو، 395-385.
کفاشی، مجید؛ منوچهر، پهلوان و کاظم، عباس‌نژاد عربی. (1389). بررسی تأثیر سبک‌زندگی بر هویت اجتماعی. پژوهش اجتماعی، 3(9)، 139-117.
گیدنز، آنتونی. (1385). درآمدی انتقادی بر جامعه‌شناسی (ترجمه لیلا فیروزمند). چاپ اول، تهران: فردوس.
گیدنز، آنتونی. (1398). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید (ترجمه ناصر موفقیان). چاپ یازدهم، تهران: نی.
محمدپور، احمد. (1395). روش تحقیق کیفی ضدروش 2. چاپ چهارم، تهران: جامعه‌شناسان.
مختاری ملک‌آبادی، رضا؛ عظیمه، عبدالهی و حمیدرضا، صادقی. (1393). تحلیل و بازشناسی رفتارهای محیط‌زیستی شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان، سال 1391). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 5 (18)، 20-1.
نامنی، فاطمه؛ کامبیز، اسماعیل‌نیا و معصومه، باقرپور. (1399). طراحی مدل رفتار محیط‌زیستی در میان معلمان مقطع متوسطه شهر گرگان. سبک‌زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 5 (3)، 176-167.
Catton, W. R. & Dunlap, R. E. (1978). Environmental Sociology, a New Paradigm. The American Sociologist, 13(1), 41-9.
Colaizzi, P. F. (1969). The Descriptive Methods and the Types of Subject-Matter of a Phenomenologically Based Psychology Exemplified by the Phenomenon of Learning (Doctoral Dissertation, ProQuest Information & Learning).
Colaizzi, P. F.; Valle, R. S. & King, M. (1978). Existential Phenomenological Alternatives for Psychology. Psychological Research as the Phenomenologist Views it, 48-71.
Coyle, K. (2005). Environmental Literacy in the U.S: What Ten Years of NEETF/Roper Research and Related Studies Say About Environmental Literacy in the United State. National Environmental Education and Training Foundation (NEETF), Washington, D.C., USA.
Deng, J.; Walker, G. & Swinnerton, G. (2006). A Comparison of Environmental Values and Attitudes Between Chaines in Canada and Angol Canadians. Environmental and Behavior, 38(1), 22-47.
Dunlap, F.H.; Burrel, P. & Dickens, A. (2002). Sociological Theory and the Environmental: Classical Foundation, Contemporary Insights. Lanham, MD: Rowman & Littlefield Publishers Inc, 329-350.
Dunlap, R. E. & Mertig, A. G. (2008). The Evolution of the U.S . Environmental Movement From 1970 to 1990: An Overview enviromental paradigm. Journal of Enviromental Education, 40(1), 3-18.
Frog, E. & Martinez, E. (2006). Environmental Values and Lifestyles As Determining Factors of Ecological Consumer Behavior.
Hines, J.M.; Hungerford, H.R. & Tomera, A.N. (1986– 87). Analysis and Synthesis of Research on Responsible Pro-environmental Behavior: A Meta-Analysis. The Journal of Environmental Education, 18(2), 1–8.
Hollweg, K.S.; Taylor, J.R.; Bybee, R.W.; Marcinkowski, T.J.; McBeth, W.C. & Zoido, P. (2011). Developing a Framework for Assessing Environmental Literacy. Washington, D.C: North American Association For Environmental Education.
Hungerford, H. R.; Peyton, R. B. & Wilke, R. J. (1980). Goals for Curriculum Development in Environmental Education. Journal of Environmental Education, 11, 42–47.
Hungerford, H.R. & Volk, T. (1990) Changing Learner Behavior Through Environmental Education. The Journal of Environmental Education, 21 (3), 8 – 22.
Iozzi, L.; Laveault, D. & Marcinkowski, T. (1990). Assessment of Learning Outcomes in Environmental Education. UNESCO, Paris, France.
Karimzadegan, H. & Meiboudi, H. (2012). Explorationof Environmental Literacy in Science Education Curriculum in Primary Schools in Iran. Procedia-Social andBehavioral Sciences, 46, 404-409.( In Persian)
Leichenko, R. M. & Solecki, W. D. (2005). Exporting the American Dream: the Globalization of Suburban Consumption Landscapes.
Liao, Y.; Ho, S. S. & Yang, X. (2016). Motivators of Pro Environmental Behavior: Examining the Underlying Processes in the Influence of Presumed Media Influence Model. Science Communication, 38(1), 51-73.
Parsons, T. & Shils, E.A. (1951/2001). Toward a General Theory of Action: Theoretical Foundations of the Social Sciences. New Brunswick, NJ: Transaction.
Rahim, M. & Jalaladeen, J. (2016). The Role of Social Media on Environmental Awareness of Undergraduate Students in University of Sulaimani in Iraq. Journal of Arts, Literature, Humanities and Social Sciences, 10, 218 - 231.
Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Value  . New York, NY, 5.
Scholz, B. (2011). Environmental Litracy in Scince & Society. Cambrigde University, 601.
Spinola, H. (2015). Environmental Literacy Comparison Between Students Taught in Eco-Schools and Ordinary Schools in the Madeira Island Region of Portugal. Science Education International, 26, Issue 3, 395 – 416.
UNESCO. (1978). Intergovernmental Conference on Environmental Education, Tbilisi (1977), Final Report, UNESCO, Paris.
پژوهش‌های ارتباطی
دوره 30، شماره 113 - شماره پیاپی 113
خرداد 1402
صفحه 125-151
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 26 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 06 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 17 دی 1401
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار