نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد علوم ارتباطات
2 دکترای فرهنگ و ارتباطات، استادیار دانشگاه علامه طباطبایی
3 دکترای فرهنگ و ارتباطات، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات
چکیده
در پژوهش حاضر که به بررسی موضوع هویت فرهنگی در محتوای روایی مجموعههای تلویزیونی ایرانی پرداخته است، هویت، به سطوح و انواع فردی و جمعی و هویت جمعی، خود به هویت‌های قومی، ملی، دینی و مدرن تقسیم می‌شود. از آنجا که هویت فرهنگی، در اصل برساخته‌ای از تعامل و پیوند بین مؤلفه‌های گفته شده در ساختار اجتماعی است، کلیه مفاهیم یاد شده را دربر می‌گیرد. این مفهوم در قالب نظریه کاشت گربنر، به عنوان الگویی معنایی مطرح است که از طریق مجموعههای نمایشی تلویزیون، بازنمایی و به مخاطبان القا می‌شود.
برای بررسی موضوع پژوهش، مجموعه تلویزیونی «خط‌شکن» به روش هدف‌مند انتخاب شده است. از کل 22 قسمت این مجموعه، 14 قسمت و 16 صحنه (به عنوان کوچک‌ترین واحد تحلیل) به روش تحلیل نشانه‌شناختی، مورد بررسی قرار گرفته است. نشانه‌ها و رمزهای موجود در قسمت‌ها و صحنه‌های انتخاب شده که دارای مضامین هویت فرهنگی هستند، بر اساس روش تحلیل جان فیسک، در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی، تحلیل و ارزیابی شده‌اند.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در این مجموعه تلویزیونی هویت دینی، به عنوان هویت فرهنگی پایه و برتر بازنمایی شده است. در مقابل، هویت ملی و مدرن نیز به عنوان سطوحی از هویت فرهنگی با بار ارزشی پایین به نمایش درآمده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Cultural Identity in the Iranian TV series: A Case Study on the TV Series “Khat Shekan”
نویسندگان [English]
- Naser Asad 1
- Seyyed Mohammad Mehdizade 2
- Seyyed Vahid Aghili 3
1 Communication
2 Assistant prof. in communication of Allame Tabatabaee university
3 Assistant prof. in communication of Azad university
چکیده [English]
The present study entitled “the representation of cultural identity in Iranian TV series”, examines cultural identity in the narrative content of Iranian TV series. In this study, identity is categorized into collective and personal. Collective identity, in turn, is divided into such categories as ethnic, national, religious and modern. Since cultural identity stems, in principle, from interactions and links between the components of social structure, it encompasses all the abovementioned concepts. This concept in Gerbner Cultivation Theory is referred to as a meaningful pattern which is presented to audience through TV series and representation.
The Television series "Khat Shekan" is selected for the purpose of the study. Of all the series’ 22 episodes, 14 episodes and 16 scenes (as the smallest unit of analysis) were examined using semiotics analysis.
Signs and codes present in the selected parts and scenes and containing cultural identity implications are analyzed and assessed at three levels of reality codes, representation and ideology using John Fisk analysis.
Research findings show that religious identity in this TV series, based on a specific reading, is represented as the basic and superior cultural identity.
In contrast, national and modern identity is displayed as the levels of cultural identity with a negative value and society anti-norms, which is at odds with religious identity.
کلیدواژه‌ها [English]
- Representation
- Identity
- Cultural identity
- Religious Identity
- Modern Identity
- National identity
- Cognitive Sign
آسابرگر، آرتور. (1379). روش‌های تحلیل رسانه‌ها (ترجمه پرویز اجلالی). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
احمدی، بابک. (1387). از نشانه‌های تصویری تا متن. تهران: نشر مرکز.
اشرفی، اکبر. (1380). هویت فرهنگی در عصر مشروطه. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 22 و 23، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
اطهری مریان، سیدحسین. (1379). تبادل فرهنگ‌ها. فصلنامه مطالعات ملی، 6، تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
بودریار، ژان. (1380). فرهنگ رسانه‌های گروهی (ترجمه شیده احمدزاده). فصلنامه ارغنون، 19، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
رهبری، مهدی. (1380). بحران هویت فرهنگی در ایران معاصر، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 22 و 23، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
ستاری، جلال. (1380). هویت ملی و هویت فرهنگی. تهران: نشر مرکز.
سروی زرگر، محمد. (1387). بررسی بازنمایی ایران در سینمای هالیوود. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت رسانه، دانشکده صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
عیوضی، محمدرحیم. (1380). هویت دینی و چالش‌های آن. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 22 و 23، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
غرایاق زندی، داود. (1384). هویت و نوگرایی در ایران: نگاه شناخت‌شناسانه. فصلنامه مطالعات ملی، 21، تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
فیسک، جان. (1380). فرهنگ تلویزیون (ترجمه مژگان برومند). فصلنامه ارغنون، 19، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کوثری، مسعود. (1382). نشانه‌های موسیقی پاپ. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 5، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
کوثری، مسعود و دیگران. (1383). جهانی شدن، هویت و بریکولاژ فرهنگی؛ مجموعه مقالات هویت ملی و جهانی شدن. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
گروه آموزشی علوم اجتماعی استان اصفهان. (1386). مروری بر مبانی نظری مرتبط با هویت. بازیابی، 25 مرداد از: www.mardomsalari.com/Template/News
گیرو، پیر. (1380). نشانه‌شناسی (ترجمه محمد نبوی). تهران: نشر آگاه.
معظم‌پور، اسماعیل. (1380). هویت فرهنگی در عصر رضاشاه. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 22 و 23، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
مقصودی، مجتبی. (1380). قومیت‌ها و هویت فرهنگی ایران. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 22 و 23، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
مک کوئیل، دنیس. (1382). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی (ترجمه پرویز اجلالی). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1387). رسانه‌ها و بازنمایی. تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
میرفخرایی، تژا (1384). روایت رسانه‌ای و توسعه اجتماعی؛ ارتباطات و توسعه. فصلنامه رسانه، 64، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
میرفخرایی، تژا. (1385). زبان، رسانه و بازنمایی هویت. فصلنامه پژوهش و سنجش، 48، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
ولی‌پور زرومی، سیدحسین. (1384). هویت ملی و دفاع مقدس. فصلنامه مطالعات ملی، (2)، 23، تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
هیل، جان. (1381). پسامدرن و فیلم (ترجمه الهه دهنوی). فصلنامه ارغنون، 20.
Hecht, M.L. & et al. (1993). The Communication theory of identity. Colorado: NCAR.
Van den Bluck. H. (2001). Public Service Television and National Identity as aProject of Modernity: The Example of Flemish Television, Media, Culture & Society, V. 23 (1).
Watson, I. (2002). Irish-Language Broadcasting: History, Ideology and Identity, Media, Culture & Society, V. 24 (6).
)