نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

2 دانشیار ،گروه علوم تربیتی ،واحد آزادشهر،دانشگاه آزاد اسلامی ،آزادشهر ،ایران

3 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل نقش طراحی الگوی برنامه درسی آموزش سواد رسانه‌ای در ارتقای مهارت‌های ارتباطی دانشجویان دوره کارشناسی بوده است. در این پژوهش که با رویکرد آمیخته (کیفی ـ کمی) انجام گرفته، در بخش کیفی، از روش دلفی و در بخش کمی، از روش پیمایشی استفاده شده است، ابزار گردآوری اطلاعات نیز در بخش کیفی، مصاحبه و در بخش کمی، پرسشنامه بوده است. جامعه پژوهش را در بخش کیفی، اعضای هیئت علمی متخصص درحوزه برنامه‌ریزی درسی تعلیم‌و‌تربیت و روان‌شناسی، همچنین اسناد مکتوب لاتین مرتبط با سواد رسانه‌ای و در بخش کمی، اعضای هیئت‌ علمی و حق‌التدریس در رشته‌های روان‌شناسی و علوم‌تربیتی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش‌عالی استان گلستان را تشکیل داده‌اند. فرایند نمونه‌گیری در بخش کیفی، به‌صورت هدفمند تا اشباع داده‌ها ادامه یافته؛ که بر این اساس، 17 مصاحبه نیمه‌ساختار یافته انجام گرفته است و در بخش کیفی، با روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 322 نفر انتخاب شده‌اند. برای تحلیل داده‌ها در بخش کیفی، از تحلیل محتوای قراردادی و روش دلفی و در بخش کمی، از روش مدل معادلات ساختاری استفاده و از تحلیل یافته‌ها 30 مفهوم، 7 زیر مقوله و 3 مقوله اصلی به‌دست آمده است. بر اساس نتایج، نقش آموزش سواد رسانه‌ای در ارتقای مهارت‌های ارتباطی دانشجویان، موارد زیر را شامل می‌شود: بهبود مهارت‌های ذهنی و دانش، مدیریت رسانه و اطلاعات و تربیت شهروند مطلوب.

تازه های تحقیق

محدودیت پژوهش

از محدویت­ های این پژوهش می‌توان به منحصر کردن مشارکت‌کنندگان به اعضای هیئت علمی و استادان مدعو دانشگاه فرهنگیان و آزاد اسلامی استان گلستان اشاره کرد؛ ضمن اینکه لازم است ضرورت آموزش سواد رسانه ­ای و اهمیت نقش آن در مهارت­ های ارتباطی از سوی رسانه­ ها برای دانشجویان و حتی غیردانشجویان برجسته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Media Literacy Education in Improving the Communication Skills of Undergraduate Students

نویسندگان [English]

  • Sultan Parviz 1
  • Ali Asghar Bayani 2
  • Hossein Fakuri 3
  • Hassan Saemi 3

1 Education Science, Islamic Azad University, Azadshahr Branch, Iran

2 Associate Prof. In Education Science, Islamic Azad University, Azadshahr Branch, Iran

3 Assistant Prof. In Education Science, Islamic Azad University, Azadshahr Branch, Iran

چکیده [English]

The purpose of this research was to analyze the role of media literacy education in improving the communication skills of undergraduate students. In this research, which was conducted with a mixed approach (qualitative-quantitative), Delphi method was used in the qualitative part and survey method was used in the quantitative part. The tool for collecting information in the qualitative part was interview and in the quantitative part, questionnaire. The statistical population of the qualitative part is faculty members specializing in the field of education and psychology curriculum planning, as well as English written documents related to media literacy, and in the quantitative part, faculty members and professors in the fields of psychology and educational sciences of universities and higher education institutions whome were in Golestan province. The samples in the qualitative part were selected purposefully by conducting 17 semi-structured interviews until data saturation, and in the quantitative part, 322 people were selected by available sampling method. For data analysis in the qualitative part, conventional content analysis and Delphi method were used, and in the quantitative part, the structural equation model was used. From the analysis of the findings, 30 concepts, 7 subcategories and 3 main categories were obtained. The results showed that media literacy education plays a role in improving students› communication skills, including: improving mental skills and knowledge, managing media and information, and training the ideal citizen.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Curriculum
  • Media Literacy
  • Communication Skills
  • Education
  • Students
  • Model Design
اجاق، سیده‌زهرا. (1397). آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان: معرفی شاخص‌های محتوای آموزش سواد رسانه ‎ای در دبستان. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 14(53)، 247-221.
امیری، جهاندار؛ اردشیر، زابلی‌زاده و سجاد، کرمی نومیوندی. (1398). راهکارهای افزایش سواد رسانه‎ ای و اطلاعاتی معلمان. مطالعات رسانه ای، 14(44)، 21-7.
چالشگر کردآسیابی، مشرفه و زهرا، اشکورکیایی. (1400). سواد رسانه ‎ای در دانشجویان: مطالعه نظام ‎یافته. تعالی بالینی، 11(3)، 46-35.
حسینی‎ پاکدهی، علیرضا و حسنیه‌السادات، شبیری. (1396). آموزش سواد رسانه‌ای در فضای مجازی، مقایسه وب‌سایت مدیااسمارتس کانادا و وب‌سایت سواد رسانه‌ای ایران. مطالعات رسانههای نوین، 3(9)، 76-31.
پاتر، جیمز. (1391). بازشناسی، رسانههای جمعی با رویکرد سواد رسانهای (ترجمه امیر یزدیان، پیام آزادی و منا نادعلی). تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
تقی ‎زاده، عباس. (1393). نقش دوره آموزشی سواد رسانهای بر توانایی پردازش پیامهای رسانهای دانشآموزان مقطع متوسطه، مطالعه موردی دانشآموزان سال اول متوسطه شهر کرمان. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی، گروه ارتباطات، تهران.
زیباکلام مفرد، فاطمه و حمداله، محمدی. (1393). بررسی تطبیقی تفکر انتقادی از منظر رابرت انیس و هنری ژیرو با نظریه کاربرد آن برای اصلاح نظام تربیت معلم. پژوهشهای کاربردی روانشناختی (روان‌شناسی و علوم تربیتی)، 5(3) ، 38-19.
سلطانی‌فر، محمد؛ ناصر، اسدی و شهناز، هاشمی. (1391). نظریه سواد رسانهای رهیافتی شناختی دبلیو جیمز پاتر. تهران: سیمای شرق.
صالحی امیری، سیدرضا و سیدمسعود، رجبی. (1387). ضرورت سواد رسانه‌ای. ویژه نامه سواد رسانه، 22 ،33-13.
طلوعی، علی. (1391). سواد رسانهای، درآمدی بر شیوه سنجش و یادگیری. تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.
عبدالهی بکتاش، رقیه؛ اردیس، اسلامی و کمال، آفانی. (1397). تحلیل محتوای کتاب درسی تفکر و سواد رسانه ‎ای پایه دهم بر اساس آموزش سواد رسانه‏ ای. تفکر و کودک، 9(2)، 48-25.
علیخانی، حسین و زهره، کریمی. (1396). آموزش سواد رسانه ‎ای. رشد آموزش فنی و حرفهای و کار دانش، 12(3)، 47-50.
قاسمی، حمید؛ سارا، کشکر؛ نازنین، راسخ و عبداله، کرمی. (1396). تحلیل محتوای پیامهای ارتباطی. تهران: اندیشه ‎آرا.
کاظمی، حمید. (1396). اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر کنترل تجربه خلق منفی و شیوههای مقابله با استرس در نوجوانان. پایان‎ نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام ‎نور، تهران.
محمودی کوکنده، سیدمحمود. (1390). بررسی ضرورت آموزش سواد رسانهای کودکان و نوجوانان از نگاه متخصصان حوزه آموزشوپرورش. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران.
مظاهری، اکرم و سیمین‌دخت، رضاخانی. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر افزایش عزت نفس و کاهش تعارضات والد ـ فرزند. پژوهش در نظام آموزشی، 11(37)، 150-131.
نظرویسی، حامد. یکتایار، مظفر. قاسمی، حمید. (1399). طراحی الگوی سواد رسانه‎ ای در ورزش. پژوهشهای ارتباطی (پژوهش و سنجش)، 27(102)، 121-149.
نخستین، نسیبه. (1401). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و رویکرد هیجانمدار بر صمیمیت، مهارتهای ارتباطی و احساس ارزشمندی در زوجین ناسازگار مراجعهکننده به مراکز مشاوره شهر تهران. پایان‌نامه دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل.
 ولی‎ زاده، کمال و علی، جعفری. (1398). نقش کتاب درسی تفکر و سواد رسانه‎ ای در ارتقای ابعاد سواد رسانه‌ای دانش‎ آموزان مقطع متوسطه دوره دوم شهر اردبیل. پژوهشهای ارتباطی (پژوهش و سنجش)، 26(100)، 233-209.
هیونز. دی لاتز. (1396). فهم صنایع رسانهای (ترجمه احسان شاه ‎قاسمی). تهران: لوگوس.
هارجی، اون، دیوید، دیکسون و کریستین، ساندرز. (1390). مهارتهای اجتماعی در ارتباطهای میان فردی (ترجمه مهرداد فیروزبخت و خشایاربیگی). تهران: جوانه رشد.
Hobbs, R. (1996). Expanding the Concept of Literacy, in Robert Kubey, Media Literacy in the Information Age. New York, Transaction Press.
Lucidi, F.; Mallia, L.; Alivemini, F.; Chirico, A.; Manganellis, S.; Galli, F.; Biasi, V. & Zelli, A. (2017). The Effectiveness of a New School-Based Media Literacy Intervention on Adolescents Doping Attitudes and Supplements Use. Frontiers in Psychology, 2(6), 1-9.
Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and Methodological Bases of Naturalistic Inquiry. ECTJ, 30(4), 233-252.
Neeraj, K. (2019). Media Literacy, Journalist and Empowerment of Democracy. Journal of Media Studies, 1, 118-125.
Schmidt, H. (2013).The Media and the Literacies: Media Literacy, Information Literacy. Journal of Effective Teaching, 12(1), 64–77.
Saleh, I. (2012). Media and Information Literacy in South Africa: Goals and Tools. Comunicar, 20(39), 35- 43.
Waltz, C. F.; Strickland, O. & Lenz, E. R. (2010). Measurement in Nursing and Health Research (4th Ed.). Springer Publishing Company.