نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی
2 دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی سیاسی، هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
3 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی و رفاه اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
در دنیای امروز رسانه‌های جمعی بویژه شبکه‌های تلویزیونی، به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تولید، بازتولید و توزیع معرفت، نقش عمده‌ای در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف بر عهده دارند. در این پژوهش تلاش شده است تا رابطه بین بهره‌مندی از تلویزیون‌های ماهواره‌ای و همگرایی ارزشی بین‌نسلی در بین جوانان و میانسالان مورد بررسی قرار گیرد. روش انجام پژوهش، پیمایشی و جامعه آماری شامل دو نسل جوان و میانسال ساکن در شهر تهران بوده است. جمعیت نمونه، 767 نفر را در بر می‌گیرد. ابزار گردآوری داده‌ها نیز پرسشنامه محقق‌ساخته بوده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که ضریب نفوذ تلویزیون‌های ماهواره‌ای در جامعه مورد مطالعه قابل ملاحظه است. بین بهره‌مندی از تلویزیون‌های ماهواره‌ای و میزان همگرایی ارزشی بین‌نسلی رابطه وجود دارد اما در بیشتر موارد، این همگرایی مثبت نیست و منجر به کاهش گرایش نسل‌های جوان و میانسال به ارزش‌های اجتماعی جامعه ایرانی شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Satellite TV and Inter-Generational Value Convergence
نویسندگان [English]
- Mansur Sa’ee 1
- Hossein Heidari 2
- Ahmad Sa’ee 3
1 assistant prof. in communication science, Allameh Tabatabaee Uni.
2 sociology
3 planning and social wolfare
چکیده [English]
Today mass media, television channels in particular, as the most important sources of producing, reproducing and distributing knowledge and information play a significant role in political, social and cultural developments in different communities. This study tries to examine the relationship between using satellite TV and inter-generational value convergence among adolescents and adults. A survey was conducted on two different generations, i.e. youths and adults residing in Tehran City. Some 767 individuals made up the samples and the data were gathered through a researcher-made questionnaire. The findings indicate that there is a correlation between watching satellite TV and the level of inter-generational value convergence. In most cases, however, this convergence is not positive and leads to a fall in young and adult generations’ inclination towards social values in Iranian society.
کلیدواژه‌ها [English]
- Mass Media
- Satellite TV
- Social Value
- Inter-Generational Value Convergence
آزاد ارمکی، تقی و غفاری، غلامرضا. (1383). جامعه‌شناسی نسلی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
آگبرن، ویلیام و نیمکوف، مایر فرانسیس. (1388). زمینه جامعه‌شناسی (ترجمه امیر‌حسین آریانپور). تهران: گستره.
استونز، راب. (1379). متفکران بزرگ جامعه شناسی (ترجمه مهرداد میردامادی). تهران: مرکز.
اینگلهارت، رونالد. (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی (ترجمه مریم وتر). تهران: کویر.
بالس، کریستوفر. (1377). ذهنیت نسلی، دیدگاهی روانکاوانه درباره اختلاف نسل‌ها (ترجمه حسین پاینده). مجله ارغنون، 19.
بیکر، ترز. ال. (1377). نحوه انجام تحقیقات اجتماعی (ترجمه هوشنگ نایبی). تهران: سروش.
پویا، علیرضا. (1381). ماهواره و مخاطرات فرهنگی.فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 30 و 31.
جلیلوند، شیرین. (1385). بررسی و مقایسه نگرش مادران و دختران (نسل قدیم و جدید) نسبت به ارزش‌های اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
چیت‌ساز قمی، محمدجواد. (1386). بازشناسی مفاهیم نسل و شکاف نسلی.دوفصلنامه جوانان و مناسبات نسلی، 1.
رابرتسون، رونالد. (1385). جهانی‌شدن، نظریه‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی (ترجمه کمال پولادی). تهران: ثالث.
رضایی‌بایندر، محمدرضا. (1381). هویت فردی و فرهنگی در عصر ماهواره و ارتباطات جهانی. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 30 و 31.
رفیع‌پور، فرامرز. (1378). وسایل ارتباط جمعی و تغییر ارزش‌های اجتماعی. تهران: فرا.
روشه، گی. (1366). تغییرات اجتماعی (ترجمه منصور وثوقی). تهران: نی.
ریتزر، جرج. (1374). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر (ترجمه محسن ثلاثی). تهران: علمی.
ساعی ارسی، ایرج. (1386). بررسی اهمیت ارزش‌های اجتماعی در فرهنگ عمومی (مطالعه موردی شهر ابهر). فصلنامه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد آشتیان، 3 (4).
عیوضی، محمدرحیم. (1385). نقش اینترنت و ماهواره در تغییرات فرهنگی و سیاسی کشورهای در حال توسعه: مروری بر یافته‌های پژوهش. فصلنامه مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 7، صص 214-195.
گلابی، سیاوش. (1372). اصول و مبانی جامعه‌شناسی. تهران: فردوس و مجید.
گیدنز، آنتونی. (1378). تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخص در عصر جدید (ترجمه ناصر موفقیان). تهران: نی.
لاریجانی، علی و ملکی‌تبار، مجید. (1386). بررسی راهبردی امنیتی تأثیر ماهواره بر باورهای جوانان. فصلنامه دفاعی استراتژیک، 8 (27)، صص 160ـ 135.
لطف‌آبادی، حسین و نوروزی، وحیده. (1383). نظریه‌پردازی و مقیاس‌سازی برای سنجش نظام ارزشی.فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 3 (7).
محسنی، منوچهر. (1373). بررسی آگاهی‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی و فرهنگی در تهران. تهران: مرکز پژوهش‌های بنیادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
معیدفر، سعید. (1383). شکاف نسلی یا گسست فرهنگی.نامه علوم اجتماعی، 24، صص80 ـ 55.
مک‌کوئیل، دنیس. (1382). درآمدی بر نظریه‌های ارتباط جمعی (ترجمه پرویز اجلالی). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مهدی‌زاده، سید‌محمد. (1380). نظریه‌های ارتباطات جمعی. تهران: جزوه درسی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی.
مهرداد، هرمز. (1380). نظریه‌ها و مفاهیم ارتباط جمعی. تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی فاران.
یوسفی، نریمان. (1389). بررسی نقش تلویزیون در روابط نسلی (با تأکید بر ارزش‌های فرهنگی). گزارش طرح پژوهشی. تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
Al-Oufy, A.L D.M. (2000). National Cultural Identity and Satellite Channels: a Study on Satellite Channel Effects on the youth in Saudi Arabia, Communication Science. Journal of Tunisia.
Giddens, A. (1995). Politics, Sociology and Social Theory: Encounters with Classical and Contemporary Social Thought. Cambridge: Polity.
Inglehart, R. (1999). World Values Survey. Institute for Social Research. The University of Michigan.
Inglehart, R. (2000). Modernization, Cultural Change, and the Persistence of Traditional Values. American Sociological Review, Vol. 65, pp. 19-51.
Schwartz, S.H. (1998). Value Priorities and Gender. Social Psychology Quarterly, Vol. 61, No. 1, pp. 49-67.
)