نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
کارشناس ارشد علوم اجتماعی، پژوهشگر مرکز تحقیقات صداوسیما
چکیده
مقاله حاضر، به بررسی نظر مردم تهران درباره مصرف‌گرایی و ضرورت اصلاح الگوی مصرف و همچنین نقش صداوسیما در این زمینه پرداخته است. در این تحقیق که به شیوه پیمایش صورت گرفته است. 849 نفر از شهروندان 18 سال به بالای تهرانی به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و برای سنجش نظر آنان درباره الگوی مصرف و موضوعات مرتبط با آن از پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که 5/84 درصد از افراد نمونه، میزان تجمل‌گرا بودن و همچنین 93درصد ضرورت اصلاح الگوی مصرف را در حد «زیاد و خیلی‌زیاد» دانسته‌اند. از نظر پاسخگویان مهم‌ترین دلیل تجملاتی شدن شیوه زندگی مردم، چشم و همچشمی و مهم‌ترین پیامدهای اصلاح نشدن الگوی مصرف، هدر رفتن امکانات و کمبود منابع و همچنین مشکلات اقتصادی (گرانی و تورم) است. به اعتقاد پاسخگویان، آب، برق و سوخت بیشتر از امکانات دیگر به شیوه نادرست مصرف می‌شود، همچنین فرهنگ‌سازی و آموزش مردم از مهم‌ترین پیشنهادهای آنان به دست‌اندرکاران صداوسیما برای اصلاح الگوی مصرف است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Examinig Public Opinions on Consumption Models in the Society and the Role of Media in Reviewing them
نویسندگان [English]
- Leila M’adandar
- Abbas Mohammadi Shakiba
social seience
چکیده [English]
The present article investigates the views of Tehran’s citizens on consumptionism and the necessity to revise pattern of consumption as well as the role of IRIB in this regard. In this study some 849 citizens in 18 and the upper years of age were selected using multi-stage cluster sampling method. They were interviewed on issues focusing on consumption pattern through a research-made questionnaire. Findings show that 84.5 percent of the subjects marked the level of lavishness and 93 percents marked the necessity of revising pattern of consumption as “much and very much”. The respondents believed that the most important reason behind individuals’ luxurious style life was vying, and the most significant consequence of failing to revise consumption pattern was wasting facilities and sources as well as creating economic problems (inflation). In their view, water, electricity and fuel were the most misconsumed items. Culturalization and training citizens were the respondents’ key suggestions for the IRIB’s officials for revising consumption pattern.
کلیدواژه‌ها [English]
- media
- Consumptionist Life Style
- Consumption
- Consumptionism
اعظم، آزاده. (1375). سبک زندگی و جایگاه آن در فرهنگ مصرفی جامعه شهری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، تهران: دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
بوردیو، پی یر. (1381). نظریه کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی (ترجمه مرتضی مردیها). تهران: نقش و نگار.
باکاک، رابرت. (1381). مصرف (ترجمه خسرو صبری). تهران: شیرازه.
پورکریمی، جواد. (1381). تبلیغات رسانه‌ای و تغییر نگرش مخاطبان. فصلنامه پژوهش و سنجش، 9 (29).
رضوی‌زاده، نورالدین. (1383). بررسی تأثیر رسانه‌ها بر تمایل روستائیان در تغییر سبک زندگی. پایان‌نامه دکترا، تهران: دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
زیمل، گئورگ. (1372). کلان شهر و حیات ذهنی (ترجمه یوسف اباذری). نامه علوم اجتماعی، دوره جدید، جلد سوم (6)، دانشگاه تهران.
حیدری زهراپور، معصومه. (1386). بررسی اثرات آگهی‌های بازرگانی تلویزیونی از نظر شهروندان 18 سال و بالاتر تهرانی. ]پژوهش[. تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
ستوده، هدایت‌الله. (1378). روان‌شناسی اجتماعی. تهران: آوای نور.
علیخواه، فردین. (1387). پیامدهای سیاسی مصرف‌گرایی. فصلنامه تحقیقات فرهنگ ایران، 1 (1).
کوزر، لوئیس؛ روزنبرگ، برنارد. (1382). نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی (ترجمه فرهنگ ارشاد). تهران: نی.
علیزاده، عبدالرحمن؛ فتحی‌نیا، محمد. (1386). بازنمائی سبک زندگی طبقات اجتماعی در سریال‌های خانوادگی تلویزیون. فصلنامه پژوهش و سنجش، 4 (52).
محکی، علی‌اصغر.(1381). آرای انتقادی بر آگهی‌های بازرگانی تلویزیونی. فصلنامه پژوهش و سنجش، 9 (29).
منصوری‌فر، لیلا. (1382). نظرسنجی از مردم درباره الگوی مصرف متداول در سریال‌های تلویزیونی. شماره 99، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1384). مطالعه تطبیقی نظریه کاشت و دریافت در ارتباطات. ]پژوهش[. تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
مهرداد، هرمز. (1380). مقدمه‌ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی. تهران: فاران.
وبلن، تورستن. (1383). نظریه طبقه مرفه (ترجمه فرهنگ ارشاد). تهران: نی.
Bandura. A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. W.H. Freeman.
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste. (translated by Richard Nice). London: Routledge & Kagan Paul.
Bendix, R. and Lip set, M. (1967). Class, Status and Power, London: R.K.P.
Clarke, J. (2006). Consumption; Encyclopedia of Governance, Sage publication.
Miles, S. (1998). Consumerism: As a Way of Life. London: sage.
Surlin, S.H., squire, L.A. (1997). Canadian Cultural Materialism: Personal Values and Television Advertising. Retrieved from http://eric.ed.gov/
Stearns, P. (2001). Consumerism in Word History, London: Routledge.
Ritzer, G. (2008). Social Theory. McGraw-Hill, 577-8.
)