نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای پژوهش هنر، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما، معاون آموزش و پژوهش سازمان صداوسیما

چکیده

شیواترین و رساترین ابزار بیان و انتقال مفاهیم و انگاره‌های مورد نظر الهی، در کتاب‌های آسمانی، بویژه قرآن مجید، روایت و به تصویر کشیدن وقایع و اتفاقات مورد نظر، در قالب «قصه» بوده است. در این مقاله تلاش شده است تا در حد امکان، عناصر، ویژگی‌ها و مؤلفه‌های اساسی قصه‌های قرآنی، با توجه به مجموعه مفاهیم و اصول اساسی که امروزه در بیان قصه، داستان و درام، (مانند شخصیت و شخصیت‌پردازی، گره‌افکنی و گره‌گشایی، تعلیق و ...) مورد توجه قرار می‌گیرد، کشف و استخراج شود. نتایج این بررسی بیانگر نقاط اشتراک بسیار بین اصول امروزی داستان‌نویسی و قصه‌پردازی با قصه‌های قرآنی چه در نحوه روایت، چه در اسلوب و ساختار و چه در بهره‌گیری از ظرایف و فنون هنری و ادبی است. اما در عین حال این قصه‌ها ضمن برخورداری از ویژگی‌های ممتاز، بیانگر وجود الگویی مجزا از داستان‌های بشری و در بر‌گیرنده مختصات، اسلوب، فنون و ساختار بدیع و منحصر به فردی هستند که ظرفیت‌های بسیاری را برای بیان و انتقال والاترین مضامین بشری ـ الهی، در قالب‌های مختلف هنری ـ ادبی؛ بویژه در رسانه‌های تلویزیون و سینما فراهم می‌کنند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Structure of Narrative in the Holy Qur'an's Tales

نویسنده [English]

  • Ali Asghar Gholamrezayee

ph.D in art research

چکیده [English]

The most eloquent and adequate means of expressing and conveying concepts and ideas in the holy books, particularly the Holy Qur'an, is narrating and depicting the events and incidents through "tales".
This article attempts to explore the basic elements, attributes and components of the Holy Qur'an's tales by employing the basic concepts and principles used in narrating tales, stories and drama (e.g. character and characterization, dilemma, suspension etc.).
The findings indicate that there are lots of commonalities in the principles of modern story-writing and the Holy Qur'an's tales in terms of the narration, methods, structure and in the mode of employing the literary and artistic delicacies and skills.
However, these tales enjoy certain outstanding attributes which differentiate them from human-made stories. These tales include peculiarities, methods, skills, exquisite and peculiar structures that could provide different literary-artistic frames, particularly TV and cinema with certain potentialities for such stories to express the most sublime human-God themes.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • narration
  • structure
  • Qur'an
  • Tale

 

قرآن کریم، (ترجمه بهاءالدین خرمشاهی). (1374). تهران: نیلوفر.
قرآن کریم، (ترجمه محمد مهدی فولادوند). (1379). قم: دارالقرآن الکریم.
بستانی، محمود. (1378). اسلام و هنر (ترجمه حسین صابری)، مشهد: آستان قدس رضوی و بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
بستانی، محمود. (1376). پژوهشی در جلوه‌های هنری داستان‌های قرآن (ترجمه موسی دانش). مشهد: آستان قدس رضوی.
پروینی، خلیل. (1379). تحلیل عناصر ادبی و هنری داستان‌های قرآن. تهران: فرهنگ گستر.
پورخالقی چترودی، مه‌دخت. (1371). فرهنگ قصه‌های پیامبران. مشهد: آستان قدس رضوی.
تولان، مایکل جی. (1383). درآمدی نقادانه ـ زبان‌شناختی بر روایت (ترجمه ابوالفضل حرمی). تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
حسینی. (ژرفا)، ابوالقاسم. (1379). مبانی هنری قصه‌های قرآن. ج 3. قم: بنیاد پژوهش‌های اسلامی صدا‌و‌سیما.
حسینی، محمد. (1382). ریخت‌شناسی قصه‌های قرآن: بازخوانش دوازده قصه قرآنی. تهران: ققنوس.
دهخدا، علی‌اکبر. (1339). لغت‌نامه.جلد 33، تهران: سیروس.
طباطبایی، سید محمدحسین (1367). تفسیر المیزان (ترجمه سید محمدباقر همدانی). تهران: امیرکبیر.
قطب، سید. (1360).آفرینش هنری در قرآن (ترجمه محمدمهدی فولادوند). تهران، بنیاد قرآن.
لوته، یاکوب. (1386). مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما (ترجمه امید نیک فرجام). تهران: مینوی خرد.
معرفت، محمد هادی. (1387). قصه در قرآن (ترجمه حسن خرقانی). قم: تمهید.
معین، محمد. (1371). فرهنگ معین.جلد 2، تهران: امیرکبیر.
مکارم شیرازی، ناصر. (1381). قصه‌های القرآن مقتبس من تفسیر الامثل. قم: انصاریان.
ملبوبی، محمدتقی. (1376). تحلیلی نو از قصه‌های قرآن. تهران: امیرکبیر.
میرصادقی، جمال. (1376). عناصر داستان، جلد 3، تهران: سخن.