نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه باقرالعلوم قم

2 دکترای علم اجتماعی، دانشیار دانشگاه باقرالعلوم (استاد راهنما)

چکیده

صاحبنظران، برای ارتباط از جنبه مواجهه مخاطب با پیام، مدل‌های چندی را مطرح کرده‌اند که در قالب دو رویکرد اساسی بیان شده است. در رویکرد نخست که مدل انتقالی یا خطی نامیده می‌شود، مخاطب در برابر پیام، کم‌وبیش منفعل فرض می‌شود و همسو با رمزگذاری فرستنده، به رمزگشایی پیام می‌پردازد اما در رویکرد دوّم که مدل مبادله‌ای نام گرفته، مخاطب فعّال فرض می‌شود و بر اساس تفسیر و تحلیل خود پیام را رمزگشایی می‌کند.
در این مقاله ابتدا به تبیین مختصات و تفاوت‌های این دو رویکرد پرداخته شده است و سپس با اشاره به برخی از آیات قرآن و با نظر به عوامل تأثیرگذار بر تفسیر و تحلیل پیام از سوی مخاطبان، رویکرد قرآن که تأیید رویکرد مبادله‌ای است تبیین شده است. از دیدگاه قرآن، عواملی مانند علم و دانش، تعقل و تفکّر، فطرت و پاکیزگی روح در انسان، موجب می‌شوند که مخاطب در برابر پیام، منفعل نباشد و با تفسیر و تحلیل خود به رمزگشایی آن بپردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Transacting Messages with Regard to Qur'anic Approach

نویسندگان [English]

  • Alireza Pouya 1
  • Shamsollah Mariji 2

1 Culture and Communication, Baqir al-Olum Qom Uni.

2 Social Science

چکیده [English]

Experts have proposed several models for communicating from the perspective of the audience exposure with message. In the first approach, which is called linear model, audience is assumed to be more or less passive and decodes the message in the line of sender coding. The second approach, which is called transactional model, audience is assumed to be active and decodes the message based on his/her own interpretation.The article explains the peculiarities and differences between the two approaches, and then pointed to some verses of the Quran and with regard to factors affecting the interpretation and analysis of the message, explains the transactional model that is confirmed by the Qur'an. In the Qur'an perspective, factors such as knowledge, reasoning and thinking, purity of nature and the human spirit, cause the audience wouldn’t be passive, in spite decode the message on own interpretation and analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communicating Message
  • Transacting Message
  • Interpreting Message
  • Factors Affecting Perception
  • Coding & Decoding Message
  • Qur'anic Approach of Message
قرآن کریم
رپلی، تیم. (1390). راهنمای عملی تحلیل گفتمان (ترجمه عبدالله بیچرانلو). تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
پستمن، نیل. (1390)، تکنوپولی (تسلیم فرهنگ به تکنولوژی) (ترجمه صادق طباطبایی). تهران: انتشارات اطلاعات.
جوادی آملی، عبدالله. تفسیر تسنیم. قم: کتابخانه دیجیتال اسراء، جلد 16.
جین آر.کی. و ترایاندیس اچ. سی. (1381). مدیریت بر مدیریت‌ناپذیر (ترجمه مهیار سرحدی و حسن محمدرضایی بیدگلی). تهران: انتشارات مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
سجودی، فرزان. (1388). نشانه‌شناسی نظریه و عمل. تهران: علمی.
شرایبر، ژان لویی سروان. (1371). نیروی پیام (ترجمه سروش حبیبی). تهران: سروش.
طباطبایی، سید‌محمد حسین. (1374).ترجمهتفسیر المیزان (ترجمه سیدمحمد باقر موسوی همدانی). جلد12، قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ 5.
فلیک، اووه. (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی (ترجمه هادی جلیلی). تهران: نی.
فیسک، جان. (1386). درآمدی بر مطالعات ارتباطی (ترجمه مهدی غبرایی). تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
کرین، دایانا؛ ناواشیما، نوبوکو و کاوازاکی، کنجی. (1388). فرهنگ جهانی رسانه، هنر، سیاستگذاری و جهانی‌شدن (ترجمه نعمت‌الله فاضلی و مرتضی قلیج). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
کریمی، یوسف. (1393). روان‌شناسی شخصیت. تهران: مؤسسه نشر ویرایش.
کوبلی، پل. (1387). نظریه‌های و ارتباطات (ترجمه شاهو صبار). تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، جلد 1.
کوبلی، پل. (1387). نظریه‌های و ارتباطات (ترجمه هادی خوشنویس). تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، جلد 2.
کوبلی، پل. (1387). نظریه‌های و ارتباطات (ترجمه گودرز میرانی). تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، جلد 4.
گیلیس، دانالد. (1389). فلسفه علم در قرن بیستم (ترجمه حسن میانداری). تهران: سمت.
لافی، دن. (1394). درآمدی بر نظریه رسانه (ترجمه رضا جلیلی سه بردان). اصفهان: جهاد‌ دانشگاهی.
لیندلف، تامس و تیلور، برایان. (1388). روش‌های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات (ترجمه عبدالله گیویان). تهران: همشهری.
محسنیان‌راد، مهدی. (1378). ارتباط‌شناسی. تهران: سروش.
محمدپور، احمد. (1390). روش تحقیق کیفی ضد روش. جلد 1، تهران: جامعه‌شناسان.
مک‌براید، شُن. (1369). یک جهان، چندین صدا (ترجمه ایرج پاد). تهران: سروش.
مک‌کوئیل، دنیس. (1385). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی (ترجمه پرویز اجلالی). تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1374). تفسیر نمونه. جلد2، تهران: دارالکتاب‌الاسلامیه، چاپ اول.
مهدی‌زاده، سید‌محمد. (1389). نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری.
ویلیامز کوئن. (1390). درک تئوری رسانه‌ (ترجمه رحیم قاسمیان). تهران: نی.
ویلیامز، کوئن. (1392). فهم نظریه‌های رسانه‌ها‌ (ترجمه احسان شاه قاسمی و گودرز میرانی). تهران: جامعه‌شناسان.
ویندال، سون و همکاران. (1376). کاربردهای نظریه‌های ارتباطات (ترجمه علیرضا دهقان). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.