نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران و عضو هیئت‌علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران

2 دکتری جامعه‌شناسی و عضو هیئت‌علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد پژوهشگری، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

چکیده

با توجه به رشد روزافزون فضای مجازی و توسعه فرهنگ آنلاین در میان عموم شهروندان ایرانی، به نظر می‌رسد گروه‌های مرجع جدیدی شکل‌ گرفته‌اند که به دلیل رسانه ‌پایه بودن فعالیت‌هایشان توان اثرگذاری زیادی بر شهروندان دارند. یکی از این گروه‌های جدید اجتماعی سلبریتی‌ها هستند که در سال‌های اخیر و به‌خصوص از دهه 80 به بعد، در جامعه ایران ظهور پیدا کرده‌اند. سلبریتی‌ها به‌شدت به رسانه و به‌ویژه رسانه‌های اجتماعی وابسته‌اند. آنان به‌طور‌معمول از طریق شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک، توییتر، وایبر، تلگرام، اینستاگرام و واتساپ، با مخاطبان خود ارتباط می‌گیرند. هدف از مقاله حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر نفوذ اجتماعی سلبریتی‌ها در شهر رشت است. روش پژوهش پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را کل شهروندان شهر رشت در سال 1399 تشکیل می‌دهند که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای تعداد 400 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. یافته‌های همبستگی دلالت بر آن دارد که سبک زندگی‌ آنلاین، آنومی‌ اجتماعی، هویت ­اجتماعی و اعتماد سیاسی بر نفوذ اجتماعی سلبریتی‌ها در شهر رشت تأثیر‌گذارند؛ اما تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که دو متغیر هویت ملی و سبک زندگی آنلاین تأثیر‌گذاری بیشتری بر نفوذ اجتماعی سلبریتی‌ها دارند و در مدل‌های مختلف رگرسیون چندگانه پایدار‌  بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Social Influence of Celebrities and Social Factors Affecting it in Rasht

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Fateminia 1
  • Mehdi Heydari 2
  • Hassan Javanbakht 3

1 Assistant Prof. In Sociology, Tehran Uni.Tehran, Iran

2 Assistant Prof. In Sociology, Tehran, Iran

3 Research

چکیده [English]

Due to the increasing growth of cyberspace and the development of online culture among the general Iranian public, it seems that new reference groups have been emerged that have a great impact on citizens because of their media-based activities. One of these new social groups is the celebrities who have emerged in Iranian society in recent years, especially since the 2000s. Celebrities are heavily dependent on the media, especially social media. They typically connect with their audience through the social networks Facebook, Twitter, Viber, Telegram, Instagram and WhatsApp. The purpose of this article is to examine the factors affecting the social influence of celebrities in Rasht. The research method was survey and data were collected by questionnaire Technique. The statistical population of the study consisted of all citizens of Rasht in 2010 from whom 400 people were selected by random sampling and multi-stage clusters. Findings showed that online lifestyle, social anomie, social identity and political trust affect the social influence of celebrities in Rasht. But the two variables of national identity and online lifestyle have a greater impact on the social influence of celebrities and were stable in different models of multiple regression

کلیدواژه‌ها [English]

  • Celebrity
  • Social Influence
  • Popularity
  • Trust and Obedience
آراسته ­خو، محمد. (1370). نقد و نگرشی بر فرهنگ اصطلاحات علمی اجتماعی. چاپ دوم، تهران: گستره.
اجتهادی، مصطفی و وحید، کشافی‌نیا. (1398). بررسی جامعه‌شناختی مخاطبان فرهنگ سلبریتی در اینستاگرام فارسی. مطالعات رسانه‌های نوین، 5(20)، 113-148.
اسلامی، الهه. (1396). گونه‌­شناسی سلبریتی­‌های ایرانی نوظهور در رسانه­‌های اجتماعی. پایان‌­نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه گیلان، رشت.
الهی‌مهر، رحمان. (1391). تأثیر محبت بر اطاعت‌پذیری دینی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم حدیث، قم.
انگلیس، دیوید. (1391). فرهنگ و زندگی روزمره (ترجمه علیرضا مرادی). چاپ دوم، تهران: تیسا.
بیدالله‌خانی، آرش و یاسر کهرازه. (1397). دیپلماسی سلبریتی و جذابیت و ساده‌سازی سیاست بین‌الملل در ادراک عامه. تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 10(37)، 126-150.
توسلی، غلام‌عباس. (1382). مشارکت اجتماعی در شرایط جامعه آنومیک. چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حسینی، فایق و علیرضا، دهقان. (1399). مطالعه فرهنگ شهرگی در فضای رسانه‌ای ایران با تمرکز بر کنشگری شهروندان تهرانی در شبکه‌های اجتماعی. رسانه، 31(3)، 27-54.
حق­‌پناه، حسین. (1395). بررسی جامعه‌شناختی تأثیر سلبریتی­‌ها بر گروه­‌های مرجع دانش­‌آموزان. پایان­‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
خسروآبادی، ملیحه. (1395). مطالعه تأثیر اعتبار شخصیت­‌های مشهور (شُهره یا سلبریتی) بر ارزش ویژه برند با نقش میانجی­گرانه اعتماد برند. پایان‌­نامه کارشناسی‌­ارشد، پیام­‌نور تهران­جنوب.
دورکیم، امیل. (1360). درباره تقسیم‌کار اجتماعی (ترجمه باقر پرهام). چاپ دوم،  تهران: کتابسرای بابل.
ذکایی، محمد‌سعید. (1381). خرده‌فرهنگ سبک زندگی و هویت. رشد آموزش علوم اجتماعی، 21 و20، 8-1.
رفیع‌پور، فرامرز. (‌1378). آنومی یا آشفتگی اجتماعی. چاپ اول، تهران: سروش.
سام‌­دلیری، کاظم. (1389). بررسی عوامل مؤثر  بر کاهش نفوذ اجتماعی روحانیت در ایران. پایان‌­نامه دکتری، دانشگاه تربیت ­مدرس، تهران.
ستوده، هدایت‌­الله. (1380). آسیب‌­شناسی اجتماعی (جامعه­‌شناسی انحرافات). چاپ  هشتم، تهران: آوای نور.
سلیمی، مریم. (1397). از روزنامه‌­نگاری سلبریتی تا سلبریتی­‌های روزنامه‌­نگار. تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.
شرفی، محمدرضا. (۱۳۸0). جوان و بحران هویت. چاپ دوم، تهران: سروش.
شریفی، رضا. (1397). مطالعه­ای در مورد سلبریتی‌­ها و دانش‌­آموزان دبیرستانی مطالعه موردی: دبیرستانهای فرهنگ (پسرانه) و طلوع (دخترانه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
صدیق سروستانی، رحمت‌­الله و سیدضیاء، هاشمی. (1381). گروه‌­های مرجع در جامعه­‌شناسی و روان­‌شناسی اجتماعی با تأکید بر نظریه­‌های مرتون و فستیگر. علوم اجتماعی، 20، 167-149.
عباسی، عاطفه و علی، جعفری. (1399). تأثیر کنش‌های اینستاگرامی سلبریتی‌ها بر سبک زندگی کاربران ایرانی. پژوهش‌های ارتباطی، 27(101)، 33-54.
عبیدی، نسرین. (1392). بررسی تأثیر استفاده از اینترنت بر شکل‌گیری هویت اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه پیام‌نور، رباط کریم پرند.
فاطمی‌نیا سیاوش و سیامک، حیدری. (1389). عوامل مرتبط با تعهدات شهروندی. رفاه اجتماعی، 10 (38)، 41-64.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410). کتاب العین. جلد دوم، چاپ اول، قم: دارالهجره.
کشمور، الیس. (1395). فرهنگ شهرت (ترجمه احسان شاه‌قاسمی). چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
کوئن، بروس. (1398). درآمدی بر جامعه‌شناسی (ترجمه محسن ثلاثی). چاپ سی‌و‌هشتم، تهران: فرهنگ معاصر.
مک‌لوهان، مارشال. (1377). درآمدی بر اثر رسانه‌ها (ترجمه سعید آذری). چاپ اول، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
مولایی، محمد­مهدی. (1395). گردش فرهنگ سلبریتی در رسانه­‌های اجتماعی: مطالعه فعالیت­‌های سلبریتی‌­های ایرانی و هوادارانشان در اینستاگرام. جامعه و فرهنگ، 5(21)، 57-80.
نبوی، عبدالحسین و حسین، حسین­‌زاده علی و سیده‌هاجر، حسینی. (1389). بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر احساس امنیت اجتماع. جامعه‌­شناسی­‌ کاربردی، 21 (4)، 73-96.
نجفی، موسی. (1392). هویت‌شناسی. چاپ اول، تهران: آرما.
نوابی‌­نژاد، شکوه. (1395). مشاوره ازدواج و خانواده‌درمانی. چاپ ششم، تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
Bose, N. (2014). Bollywood Forth Khan, Hatke Stardom of Vidya Balan in Popular Hindi Cinema. Journal Celebrity Studies, 5, 394.
Colapinto, C. & Benecchi, E. (2014). The Presentation of Celebrity Personas in Everyday Twittering: Managing Online Reputations Throughout A Communication Crisis. Journal Media, Culture and Society, 36, Issue, 2, 219-233.
Ferris, O. K. (2007). Sociology of Celebrity, Sociology Compass, 1, Issue.1, 371-384.
Gamson, J. (1992). The Assembly Line of Greatness: Celebrity in Twentieth-Century America. Critical Studies in Mass Communication, 9, 1-24.
Hartly, J. (2002). Communication Cultural and Media Stduie: The Key Concept, Psychology Press.
Hetherington, M. J. (1998). The Political Relevance of Political Trust, American Political Science Review, 92(4), 791-808.
Hogg, M. A. & Abrama, D. (1988). Social Identitifcation: A Social Psychology of Inter Group Relations and Group Process, University of Queensland, Rout Ledge.
Kimberly, J. (2015). Fame Celebrity and Mass Media in the Digital age: Danil Boorstin Cultural Decline, or Passport to a Paratellel Universe, University of Texas at Dallas.
Leslie, L. Z. (2011). Celebrity in the 21st Century, California: ABC-CLIO.
Lewicki, R. J. & Bunker, B. B. (1995). Trust in Relationships: A Model of Trustdevelopment and Decline, Conflict, Cooperation and Justice: Essays Inspired by the Work of Morton Deutsch, 133–173.
Marwick, A. E. (2015). Instafame: Luxury Selfies in the Attention Economy. Public Culture, (75)1, 137-160.
May‌ Field, A. (2008). What is Social Media, London, From Internet: https://www.icrossing.com/uk
Menon, N.M.; Konana, P.; Browne, G.J. & Balasubramanian, S. (1999). Understanding Trustworthiness Beliefs in Electronic Brokerage Usage, Proceedings of Thetwentieth International Conference on Information Systems, Charlotte, NC: Omnipress, 552-555.
Nayar, P. K. (2009). Seeing Stars; Spectacle, Society and Celebrity Culture New Delhi: Sage Pubications India Pvt Ltd.
Papadakis, E. (1999). Constitutions of Confidence and Mistrust in Asturulian Institution. Asturulian Journal of Political Science, 34(1), 73-95.
Rashotte, L. (2007). Social Influence. Retrieved from Internet: https://onlinelibrary.wiley.com
Raviv, A.; Bar-Tal, D.; Raviv, A.; Ben-Horin, A. (1996). Adolescent Idolization of Pop Singers: Causes, Expressions, and Reliance. Journal of Youth and Adolescence, New York, 25, 631–650.
Rojek, C. (2001). Celebrity. London: UK: Reaktion Books.
Ryan, L.V. & Mark, C. (2002). Tapping The Source of Moral Approbation: The Moral Referent Group. Journal of Business Ethics, Dordrech, 38, 179–192.