نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
«حق بر آگاهی» یکی از حقوق اساسی است که برای بشر و ازجمله مخاطبان رسانه به رسمیت شناخته می‌شود. این حق در اسناد بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی مورد تصریح و تأکید قرار گرفته و به همین سبب در رسمیت آن تردیدی نیست؛ البته در اغلب موارد این حق را در حوزه اطلاعات سیاسی و اجتماعی و به‌عنوان پیش‌نیاز تحقق مردم‌سالاری مطرح می‌کنند و در پی آن هستتند که با آگاهی مردم از تصمیمات و اقدامات دولت‌ها و برخورداری از امکان نظارت و نقد، مانع استبداد و فسادهای ناشی از آن، مانند انحصار‌طلبی، سودجویی و رانت‌خواری شوند؛ اما «حق بر آگاهی» به این معنا، نه‌تنها در منابع و متون اسلامی مورد تأکید است بلکه در تفسیری وسیع‌تر، شامل آن می‌شود که انسان سرنوشت خویش را در هر زمینه‌ای آگاهانه انتخاب کند و رقم بزند. پس این حق در‌واقع، مقدمه و مقوّم حق اساسی تعیین سرنوشت است. از همین جاست که رابطه آگاهی با حق انتخاب و اراده، مطرح و به‌عنوان ملاک برتری انسان و خلافت او در زمین مورد سؤال واقع می‌گردد. مقاله حاضر، با تبیین این مطلب، در‌صدد است تا رابطه تکلیف و حق بر آگاهی را آشکار سازد و به‌ویژه از حق انتخاب آگاهانه انسان در قرآن و سنت سخن به‌میان آورد. آثار پذیرش چنین حقی در ادامه بیان شده است و البته در قانون اساسی و دیگر قوانین ملی نیز پی‌جویی خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Right to Know as the Fundamental Right of the Audience
نویسنده [English]
- Mohsen Esmaili
Associate Prof. In Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
"The right to know" is one of the fundamental rights that is recognized for humanity, including media audiences. This right has been specified and emphasized in international, regional and national documents, and for this reason there is no doubt about its legitimacy. Of course, they often raise this right in the field of political and social information and as a prerequisite for the realization of democracy, and they seek to prevent tyranny and corruption by making people aware of the decisions and actions of governments and having the possibility of monitoring and criticizing them. From it, like monopolization, profiteering and rent-seeking. But "the right to know" in this sense is emphasized not only in Islamic sources and texts, but in a broader interpretation, it includes the fact that a person consciously chooses and determines his destiny in any field. So, this right is actually the prelude to the basic right to self-determination. This is where the relationship between consciousness and the right to choose and will is raised and questioned as a criterion for the superiority of man and his caliphate on earth. By explaining this matter, the present article aims to reveal the relationship between duty and the right to know, and especially to talk about the right of a person to make a conscious choice in the Qur'an and the Sunnah. The effects of accepting such a right are also stated below, and of course, it will be sought in the constitution and other national laws.
کلیدواژه‌ها [English]
- Right to Know
- Right to Self-Determination
- Audience Rights
- Media Rights
)