نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

2 دکتری مدیریت رسانه، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

3 دکتری روان‌شناسی عمومی، استاد دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، به بررسی اعتبار منبع در کانال‌های خبری پربازدید تلگرام پرداخته است. روش پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی بوده که با روش تحلیل محتوا اجرا‌ شده است. جامعه آماری، تمام پست‌های خبری را در پیام‌رسان تلگرام از اول مهر تا پایان اسفند سال 1396 در برمی‌گیرد. با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و هفته آماری، 5 کانال خبری و 3160 خبر از آنها به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند و یافته‌ها نشان داده است که برخی از کانال‏‌های خبری نامعتبر، با وجود آمار بالای انتشار اخبار جعلی، بازدید‏کننده بسیار و نرخ بازنشر بالایی داشته‌اند. همچنین مخاطبان کانال‌های خبری فارسی، اخبار جعلی را بیشتر بازدید و بازنشر کرده‌اند. اخبار جعلی، به‌طور متوسط، بیش از 97 هزار بازدید و بازنشر، بیشتر از اخبار صحیح داشته است. شناسایی سندرم رسانه‌های پُرمخاطب کم اعتبار، نشان‌دهنده نوعی ناهنجاری مزمن در فضای رسانه‌ای ایران است که اثرات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی بر جامعه خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Low Credibility Media Syndrome; a Study on the Source Credibility in the Most Visited News Channels of Telegram

نویسندگان [English]

  • Ghader Bastani 1
  • Akbar Nasrollhi 2
  • Esmaeil Saadipour 3

1 Communication Sciences, Islamic Azad University Tehran North Branch, Tehran, Iran

2 Assistant Prof. in Media Management, Islamic Azad Uni., Tehran, Iran

3 Full Prof. in Psychology, Allameh Tabataba'i Uni., Tehran, Iran

چکیده [English]

The present study examines the validity of the source in the most visited news channels of Telegram. The research method is descriptive-analytical and conducted by content analysis. The statistical population includes all news posts in Telegram messengers from October 2017 to March 2018. 5 news channels and 3160 news items were selected Using stratified sampling method and weekly statistics. The findings showed that some unreliable news channels had a large number of visitors and a high forwarding rate, despite a large number of fake news outlets. Also, the audience of Persian news channels has visited and forwarded fake news more. Fake news, with an average of more than 97,000 views and forwarding, has been circulating more than true news. The syndrome of low-validity of most visited media is a sign of a chronic anomaly in the Iranian media environment that will have social, economic, cultural and security effects on society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Source Credibility
  • New Media
  • Content Analysis
  • Fake News
  • Telegram News Channels
آل‌گیبسن، مارتین. (1371). روزنامه‌نگاری در عصر الکترونیک (ترجمه محسن تقوی). تهران: آینه کتاب.
اقلیمی. (1384). بررسی اعتبار روزنامه‌‏های آنلاین ایرانی از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد ارتباطات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد تهران.
انصاری جعفری، روح‌الله. (1397). دروازه‌بانی خبر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
باستانی، سوسن؛ خانیکی، هادی؛ ارکان‏‌زاده یزدی، سعید و جعفرزاده‏‌پور، فروزنده. (1397). رسانه‌‏های نوین در برابر رسانه‌های جریان اصلی: عامل یا تشدیدکننده ضعف؟ بررسی اثرات فناوری‌های نوین بر مصرف رسانه‌های جریان اصلی. انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 14(51).
بدیعی، نعیم و قندی، حسین. (1394). روزنامه‌نگاری نوین. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
بدیعی، نعیم. (1369). کدام خبر، چرا؟. رسانه، 1، 55-40.
بدیعی، نعیم. (1382). بررسی میزان اعتماد مردم به رسانه‌‏های خبری و رابطه آن با میزان اعتماد به نهادهای دولتی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‏‌ها.
بصیریان جهرمی، حسین؛ عبدالحسینی، محمد و بردبار، ملیکا. (1395). رسانه‏‌های اجتماعی و مدیریت بحران؛ نقش تلفن‏‌های همراه هوشمند در کنشگری اجتماعی. رسانه، 27(102)، 83-57.
داد، سیما. (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
دهخدا، علی‌اکبر. (1395). لغت‌نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رحمانی، حجت‏الله. (1396). بررسی دلایل و عوامل مؤثر بر اعتماد یا بی‏‌اعتمادی به اخبار کانال‏‌های غیررسمی شبکه اجتماعی تلگرام. پایان‏نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
سورین، جوزف و تانکارد، جیمز. (1393). نظریه‌های ارتباطات (ترجمه علیرضا دهقان). تهران: انتشارات داشگاه تهران.
سیدامامی، کاووس. (1388). تلویزیون و انتخابات در ایران. پژوهش‏‌های ارتباطی، 16(1).
شومیگر، فلوید و راجرز، اورت. (1379). رسانش نوآوری­‌ها: رهیافتی میان فرهنگی (ترجمه ابوطالب فنایی و عزت‌الله کرمی). شیراز: دانشگاه شیراز.
شیرخدایی، میثم؛ شاهی، محبوبه؛ نجات، سهیل و محبوبی‌نسب، سحر. (1396). بررسی تأثیر رسانه‌­های اجتماعی بر شکل­‌گیری اعتماد و وفاداری به برند در جامعه برند، مطالعه موردی: شبکه اجتماعی اینستاگرام. تحقیقات بازاریابی نوین، 7(3)، 124 ـ 106.
عباسی، حجت‌الله. (1388). خبر تلویزیونی. تهران: دانشگاه صداوسیما.
فرهنگی، علی‌اکبر و نعمتی‌انارکی، داود. (1394). رسانه و خبر. تهران: دانشگاه صداوسیما.
قلندری، امیر هوشنگ. (1387). روزنامه‌­نگاری در نشریات دانشجویی. تهران: مؤلف.
کلانترمهرجردی، علیرضا. (1396). رسانه و سیاست: کارکردها و اثرات تلفن همراه در عرصه سیاسی؛ تأکید بر پیامک متنی یا SMS. علوم خبری، 6(23).
محمدی‌مهر، غلامرضا و سمیعی، علی. (1380). شیوه انعکاس رویدادهای سیاسی از اخبار تلویزیون: (تحلیل محتوای اخبار ساعت 21 سیمای جمهوری اسلامی ایران). علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی، 13 و 14، 1241- 101.
مهدی­‌زاده، سید‌محمد و علیزاده، عبدالرحمن. (1393). بازنمایی برکناری مرسی در اخبار تلویزیونی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و بی‌بی‌سی فارسی. مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، 15(25)، 242- 217.
مهدی‌زاده، سید‌محمد؛ خالدیان، اقبال و فردوسی، مهراوه. (1396). نقش نرم‌افزار اجتماعی تلگرام در تبلیغات دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از منظر رأی‌دهندگان. مطالعات رسانه‏‌های نوین، 3(10)، 42-9.
میرزایی اهرنجانی، حسن و همکاران. (1391). طراحی مدل سنجش اعتبار رسانه‏‌ای، مطالعه موردی: برنامه‏‌های خبری سیمای جمهوری اسلامی ایران. مدیریت دولتی، 4(9)، 116-99.
میرفخرایی، تژا. (1396). نمایش خبری رهبران متخاصم تحلیل گفتمان در سه پرده. رسانه، 27(4)، 162- 129.
نصراللهی، اکبر و سلطانی‏‌پور، سمانه. (1390). بررسی مقایسه‌‏ای بی‌‌‏طرفی در انتشار اخبار ایران در شبکه‏‌های خبری بی‌بی‌سی فارسی، من و تو، تلویزیون سراسری و شبکه خبر ایران. فرهنگ ارتباطات، 5.
Chayko, M. (2017). Superconnected: The Internet, Digital Media, and Techno-Social Life, Sage Publication.
Gaziano, C. & Kristin, M. (1986). Measuring the Concept of Credibility. Journalism Quarterly, 63, 451-465.
Greer, J. (2003). Evaluating the Credibility of Online Information: A test of Source and Advertising Influence. Mass Communication & Society, 6 (1), 11-28.
Gupta, A. & Dhami, A. (2015). Measuring the Impact of Security, Trust and Privacy in Information Sharing: A Study on Social Networking Sites. Journal of Direct, Data and Digital Marketing Practice, 17 (1), 43- 53.
Heinrich, A. (2011). Network Journalism: Journalistic Practice in Interactive Spheres. USA: Routledge Publication.
Hu, X. (2015). Assessing Source Credibility on Social Media an Electronic word-of-mouth Communication Perspective, A Dissertation Submitted to the Graduate College of Bowling Green State University in Partial Fulfillment of The Requirements for The Degree of Doctor of Philosophy.
Kaplan, A. & Michael, H. (2010). Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media. Business Horizons.
Kohring, M. & Matthes, J. (2007). Trust in News Media: Development and Validation of a Multidimensional Scale. Communication Research, 34(2), 235- 242.
Morgan, R. & Hunt, S. (1994). The Commitment-Trust Theory of Relationship Marketing. Journal of Marketing, 58(3), 20-38.
Newman, N.; Fletcher, R.; Levy, D. & Nielsen, R. K. (2016). Reuter’s Statute Digital News Report 2016. UK: Reuters Institute for the Study of Journalism, University of Oxford Nielsen.
Salehan, M.; Kim, D. J. & Koo, C. (2016). A Stusy of the Effect of Social Trust, Trust in Social Networking Services, and Sharing Attitude, on Tow Dimensions of Personal Information Sharing Behavior. The Journal of Supercomputing, 74 (8), 3596- 3619.
Tuchman. (1978). Making News: A Study in the Construction of Reality. New York: Free Press.
Watson, J. & Hill, A. (2006). Dictionary of Media and Communication Studies. 7th Edition, Hodder Arnold Publication.