نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای فرهنگ و ارتباطات، استادیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد رشته تحقیق در ارتباطات، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران

چکیده

اهمیت جذب مخاطبان در رقابت میان رسانه‌ها از طریق توجه به نیازهای آنان در تولید برنامه و از طرف دیگر، استقبال مخاطبان از برنامه‌های سرگرم‌کننده به دلیل نیاز به آرامش و نشاط؛ همچنین، ضرورت انتقال پیام‌های آموزشی لازم به مخاطبان، باعث شده است که متصدیان رسانه با بهره‌گیری از بستری شاد و سرگرم‌کننده در تولید برنامه‌های آموزشی، گونه جدیدی از برنامه‌سازی را با عنوان سرگرم‌آموزی ایجاد کنند. در این پژوهش، راهبرد سرگرم­آموزی به‌عنوان یک راهبرد ارتباطی در برنامه طنز تلویزیونی خندوانه مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر، با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق انجام گرفته و مصاحبه‌شوندگان 12 نفر از استادان، کارشناسان علوم ارتباطات و رسانه، تهیه‌­کنندگان و کارگردانان برنامه­‌های موفق و پربیننده حوزه سرگرمی و آموزش صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند که به‌صورت هدفمند، مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند. برای تجزیه‌وتحلیل داده­‌ها نیز از روش تحلیل تماتیک استفاده شده است. یافته­‌های پژوهش نشان می‌دهد که برنامه تلویزیونی خندوانه، از سرگرم‌­آموزی به‌عنوان نوعی راهبرد ارتباطی بهره گرفته است؛ به‌طوری‌که با فراهم آوردن محیطی شاد و جذاب، سعی کرده است نکات آموزشی مدنظر برنامه‌سازان را به نحوی ناملموس، به مخاطبان خود ارائه دهد. برخی از عناصر و تکنیک‌های سازنده الگوی سرگرم­آموزی در این برنامه عبارت‌اند از: مشارکت، نمایش طنز، دکور و صحنه، جذابیت فردی و عاطفی، گفتگو، تنوع و نظم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modeling Entertainment Learning Techniques in Comedy Programs (Case: Khandovaneh)

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Fathi 1
  • Mojtaba Soleimanzadeh 2

1 Assistant Prof. in Culture & Communication, IRIB Uni., Iran

2 Communication Research

چکیده [English]

The importance of attracting audiences by paying attention to their needs in the competition between the media and, on the other hand, the audiences' seeking entertainment due to the need for calm and cheerfulness; also, the need to convey the educational messages to the audience, is caused media practitioners to create a new type of programming called learning entertainment by using a happy and entertaining context in the production of educational programs. In this study, the entertainment learning strategy as a communication strategy in the comedy TV program Khandovaneh has been studied. The present study was conducted using in-depth interview technique in which were interviewed 12 professors, communication and media experts, producers and directors of successful and popular programs in the field of entertainment and education of the Islamic republic of Iran broadcasting, whom were purposefully selected. Thematic analysis method was used to analyze the data. Findings showed that Khandovaneh TV program has used entertainment learning as a kind of communication strategy; by providing a happy and attractive environment, it has tried to present the educational tips of the programmers to its audience in an indirectly way. Some of the elements and techniques that make up an entertainment learning model in this program are: participation, humor, setting, personal and emotional attractiveness, talk, variety and order.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Model
  • Entertainment Learning
  • Kandovaneh TV Comedy Program
  • Communication Strategy
  • Thematic Analysis
آخوندی، مریم. (1388). فناوری رسانه؛ قدرت تعمیق یا روشنگری توده­‌ها. رواق هنر و اندیشه، 38، 67-54.
آقازمانی، مهدیه. (1388). بررسی نقش تلویزیون با رویکرد به شبکه سه در بالا بردن آگاهی سلامت زنان خانه‌دار. پایان­‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی تهران.
اسماعیلی، محسن. (1378). طنز مطلوب در رسانه­‌ها، ابعاد حقوقی و فقهی. رسانه، (40)، 89-70.
انریک، مارتیز ملوان. (1354). تلویزیون در خانواده و جامعه نو (ترجمه جمشید ارجمند). تهران: سروش.
پاسدار، محمدرضا. (1389). تهیه‌­کنندگی برای تلویزیون. تهران: انتشارات دانشگاه صداوسیما.
پستمن، نیل. (1386). زندگی در عیش، مردن در خوشی (ترجمه صادق طباطبائی). تهران: انتشارات مؤسسه اطلاعات.
سوهانی، کمیل. (1393). طراحی مدل بومی‌گونه تلویزیونی سرگرم‌آموزی برای صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ارتباطات دانشگاه صداوسیمای تهران.
شرف‌الدین، سید‌حسین. (1390). اسلام و سرگرمی رسانه‌ای: رویکردی تبیینی و هنجاری به سرگرمی در سیمای ملی. رساله دکترای فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران.
فرقانی، محمدمهدی و بدیعی، بهاره. (1394). فرایند اهلی‌سازی تکنولوژی رسانه­‌ای: تجربه زیسته جوانان ایرانی در پذیرش تلفن همراه هوشمند.
مطالعات رسانه‌­های نوین، 1(4)، 178-133.
قیطانچی، جاوید. (1375). جایگاه بازی‌ها در تدریس زبان‌های خارجی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 145-125.
کازنو، ژان. (1384). جامعه­‌شناسی وسایل ارتباط‌جمعی (ترجمه منوچهر حسینی و باقر ساروخانی). چاپ هشتم، تهران: انتشارات اطلاعات.
مسقطیان، بهمن. (1381). گزارشی از نیازسنجی در مورد برنامه‌های صدا. پژوهش و سنجش، 12.
مهدی‌­زاده، سیدمحمد. (1389). نظریه‌­های رسانه، اندیشه­‌های رایج و دیدگاه­‌های انتقادی. تهران: همشهری.
مهدی‌زاده، شراره. (1384). تلویزیون، مخاطب و نگرش نو. جامعه‌شناسی ایران، 6(4).
نادری، احمد. (1386). رسانه‌های ارتباط‌جمعی (رادیو و تلویزیون)، بازخوانی و فراخوانی تأثیر آنها در آموزش [یادداشت وبلاگ]. بازنمایی شده از:
http://nashrotasvir.blogfa.com/post-8.aspx
هاشمیان آدریانی، سلمان. (1392). مطالعه کاربرد سبک «خبر سرگرمی» در گزارش‌ها و اخبار برگزیده بخش خبری 20:30 شبکه دوم سیما. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ارتباطات دانشگاه صداوسیمای تهران.
هرمزی‌زاده، محمدعلی و معلمی، افسانه. (1393). انگیزه‌های استفاده از مجموعه­‌های طنز در میان مخاطبان تهرانی: بررسی مخاطبان مجموعه نقطه سرخط و مجموعه قهوه تلخ. رادیوتلویزیون، 10(22)، 34-9.
Borgomastro, A. (2016). Social TV: Second Screen and Audience Participation: The case of The Voice of Italy. Master Media Studies: Media, Culture and Society, Erasmus University Rotterdam.
Carnel, J. (2012). Aspects of,Talk Show Interaction: the Jonathan Ross Show and the Tonight Show with Jay Leno. Master of Arts in Linguistics and Literature in University of Gent.
Makarius, E.E. (2016). Edutainment: Using Technology to Enhance the Management Learner Experience. Management Teaching Review, 2(1), 17-25.
Rosin, H. (2006). Life Lessons: How Soap Operas Can Change the World. The New Yorker, 40-45.
Slater, M.D. & Rouner, D. (2002). Entertainment-Education and Elaboration Likelihood: Understanding the Processing of Narrative Persuasion. Communication Theory, 12(2), 173-175.
Wang, H. & Singhal, A. (2008). Entertainment-Education Through Digital Games. in Ritterfeld, Ute, Cody, Michael.