نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور

2 دکترای جامعه‌شناسی، دانشیار مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی

3 دکترای جامعه‌شناسی، دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور

چکیده

پیشرفت فناورانه وسایل اطلاعاتی و ارتباطی جدید، به‌خصوص شبکه‌­های اجتماعی مجازی، نقش تعیین­‌کننده‌ای در برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات بین متولدان دهه 60 ایفا کرده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است، با درک واقعی ساختار تجربه زیسته افراد مشارکت‌کننده از شبکه­‌های اجتماعی مجازی، مؤلفه­‌های اصلی تشکیل‌دهنده اخلاق اجتماعی و چگونگی تبلور آن در رفتار اجتماعی آنان تحلیل شود. روش پژوهش، کیفی با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی تجربی و گردآوری اطلاعات، از طریق نمونه­‌گیری هدفمند و مصاحبه عمیق با 15 نفر از متولدان دهه شصتی دارای تحصیلات عالی بوده است. یافته‌های پژوهش، شامل یک شاخص محوری «اخلاق اجتماعی آوارگی» بود که از خصیصه­‌های مهم آن به «داشتن هویت اجتماعی ترکیبی»، «احساس ناامیدی اجتماعی، سردرگمی و سرگشتگی»، «مقایسه دایم خود با دهه هفتادی­‌ها» و «فریبندگی شبکه‌­های اجتماعی مجازی» می‌توان اشاره کرد. نتایج پژوهش همچنین نشان می­دهد؛ اخلاق اجتماعی در میان متولدان دهه شصتی، معجونی از کنش‌های اخلاقی است که خاستگاه آن شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و تاریخی‌ای است که متولدان این دهه، درون آن متولد شده و زیست کرده‌اند. در نهایت، نتایج به دست آمده حاکی از آن است که رعایت اخلاق اجتماعی در بطن زندگی بد، سخت و دشوار است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phenomenology of Social Ethics for Virtual Social Networks Users (Case: Graduate Students Born in The 1980s)

نویسندگان [English]

  • ‌‌Jafar Zolf‌ali‌fam 1
  • Maghsood Farasatkhah 2
  • Amir Maleki 3
  • Mohammad Javad Zahedi Mazandarani 3

1 Sociology

2 Associate Prof. In Sociology , Institute of Research and Planning in Higher Education

3 Associate Prof. In Sociology, Payame Noor Uni.

چکیده [English]

The technological advancement of new information and communication devices, specially virtual social networks, has played a deinitive role in communicating and transmiting information between the individuals born in 1980s. This research underestanding the structure of lived experience of the virtual social networks users, analyzed the main elements of social ethics and how it is revealed in the users’ social behavior. The research method is qualitative using the empirical phenomenology approach, and data gathered through deep interview from 15 graduate students born in the 1980s selected by targeted sampling. The research findings include a central indicator of "dispersion-based social ethics”, which its main features are "combined social identity", “feeling social frustration, confusion and perplexity”, “continuesly comparing oneself with ones born in 1990s”, “glamoring of virtual social networks”. The results also showe that social ethics amongst thepeople  born in the 1980s is a mixture of moral actions that originate from economic, social, cultural, political and historical conditions of people born and lived in this decade. Finally, the results indicate that compliance with social ethics is bad, hard and difficult during life.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Ethics
  • People Born in 1980s
  • virtual social networks
  • Phenomenology
  • Empirical Phenomenology
آدورنو، تئودور. (1396). درباره مسائل فلسفه اخلاق (ترجمه رحمان بوذری). تهران: شرق.
آرون، ریمون. (1386). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌‌شناسی (ترجمه باقر پرهام). تهران: علمی و فرهنگی.
اباذری، یوسف. (1387). خرد جامعه‌شناسی. تهران: طرح نو.
اسوین‌میر، یوآر. (1386). مسئله قدرت در جامعه‌شناسی پیر بوردیو (ترجمه نریمان رحیمی). تهران: جامعه‌شناسان.
امید، مسعود. (1381). درآمدی بر فلسفه اخلاق. تبریز: ارک.
باومن، زیگموند. (1384). اشارت‌های پست مدرنیته (ترجمه حسن چاوشیان). تهران: ققنوس.
بخارایی. احمد. (1395). اخلاق در جامعه ایرانی: دومین همایش آسیب­‌های اجتماعی در جامعه ایران. تهران: انجمن جامعه‌شناسی.
برگر، پیتر و لوکمان، توماس. (1375). ساخت اجتماعی واقعیت: رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت (ترجمه فریبرز مجیدی). تهران: علمی فرهنگی.
برگر، پیتر و همکاران. (1381). ذهن بی خانمان: نوسازی و آگاهی‌­سازی (ترجمه محمد ساوجی). تهران: نی.
بروبیکر، راجیز. (1395). مرزهای عقلانیت: رساله‌ای درباره اندیشه اجتماعی و اخلاقی ماکس وبر (ترجمه شهناز مسمی‌پرست). تهران: کتاب پارسه.
بلیکی، نورمن. (1384). طراحی پژوهش‌های اجتماعی (ترجمه حسن چاوشیان). تهران: مرکز.
بومر، فرانکلین لوفان. (1385). جریان‌های بزرگ در تاریخ اندیشه غربی: گزیده آثار بزرگ در تاریخ اندیشه اروپای غربی از سده‌های میانه (ترجمه حسین بشیریه). تهران: باز.
تامپسون، مایکل جی. (1396). اخلاق بورژوایی و مسائل آن (ترجمه صالح نجفی و علی عباس‌بیگی). تهران: هرمس.
چیت‌ساز، محمد‌جواد. (1388). درآمدی بر اخلاق اجتماعی ایرانیان. مجله پژوهشنامه، 48 ‏(17).
حاجیانی، ابراهیم. (1393). جامعه‌شناسی اخلاق: تحلیل وضعیت اخلاق اجتماعی در جامعه ایران. تهران: جامعه‌شناسان.
دورکیم، امیل. (1369). درباره تقسیم‌کار اجتماعی (ترجمه باقر پرهام). تهران: کتابسرای بابل.
دیلبنی، تیم. (1387). نظریههای کلاسیک جامعهشناسی (ترجمه بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی). تهران: نی.
ذکایی، سعید. (1395). اخلاق در جامعه ایرانی. تهران: جهاد دانشگاهی.
زمانی، عباس و تقی‌پور، فائزه. (1396). شناسایی عوامل جذابیت شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه از منظر کاربران. فصلنامه جامعه‌پژوهی فرهنگی، 8 (2)، صص 71-45.
ساکالوفسکی، رابرت. (1384). درآمدیبرپدیدارشناسی (ترجمه محمدرضا قربانی). تهران: گام.
سلطانی‌فر، محمد. (1389). دیپلماسی عمومی نوین وروابط عمومی الکترونیک. تهران: سیمای شرق.
شهابی. محمود. (1382). جهانی شدن جوانی: خرده فرهنگ‌های جوانان در عصر جهانی شدن. فصلنامه مطالعات جوانان، 1(5)، صص22-1.
عبدالهیان، حمید. (1387). تغییرات فرهنگی در ایران معاصر: پدیده جوانی و گذران اوقات فراغت. فصلنامه مطالعات جوانان، 13(3)، صص127-95.
عبدی، عباس و گودرزی، محسن. (1382). تحولات فرهنگی در ایران. تهران: علم.
فتح‌زاده، حسن. (1393). هوسرل، اخلاق، دریدا. تهران: ققنوس.
فراستخواه، مقصود. (1393). شبکه­‌های مجازی؛ رهایی‌بخش یا وهمناک: تأملی در تأثیر اجتماعی فناوری. ماهنامه مهرنامه، 5 (36)، صص 126-124.
فراستخواه، مقصود. (1395). تحولات نوپدید در فرهنگ دانشگاه و فضای کلاس و تأثیر آن بر تدریس؛ تأملی در نسل‌های پنج‌گانه دانشجو و استاد. فصلنامه تدریس پژوهی، 4 (2)، صص29-1.
فراستخواه، مقصود. (1395). ما ایرانیان: زمینه‌کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی. تهران: نی.
فلیک، اووه. (1387). درآمدیبرپژوهشکیفی (ترجمه هادی جلیلی). تهران: نی.
فیض، مهدی. (1393). طرح وضعیت شاخص‌های اخلاق اجتماعی در شهر تهران. تهران: جهاد دانشگاهی.
کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات: ظهور جامعه شبکه‌­های (ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز). تهران: طرح نو.
کانت، ایمانوئل. (1367). تمهیدات (ترجمه‌ غلامعلی حداد عادل). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
کرسول، جان. (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد: روایت‌پژوهی، پدیدار‌شناسی، نظریه داده‌بنیاد، قوم­‌نگاری و مطالعه موردی (ترجمه حسن دانائی‌فرد و حسین کاظمی). تهران: صفار.
لایتر، برایان. (1394). اخلاق، علم و ایدئولوژی از منظر مارکس (ترجمه زهیر باقری نوع‌پرست). ماهنامه آیین، 13(14)، صص33 -27.
لوین، دونالد ناتان. (1393). درباره فردیت و فرم‌های اجتماعی (ترجمه ش‍ه‍ن‍از م‍س‍م‍ی‌‌پ‍رس‍ت)‌. تهران: ثالث.
ماندلباوم، موریس. (1392). پدیدار‌شناسی تجربه اخلاقی (ترجمه مریم خدادادی). تهران: ققنوس.
معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی. (1393). نشست: اخلاق در جامعه ایرانی.
مقدم، غلامرضا. (1392). قطعه گمشده جامعه‌شناسی ما. تهران: ایران.
میرسپاسی،‌ علی. (1384). تأملی در مدرنیته ایرانی: بحثی درباره گفتمان‌های روشنفکری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران. تهران: ثالث.
نوذری، حسینعلی. (1381). بازخوانی‌ ها‌برماس. تهران: چشمه.
نیلی، مسعود. (1394). روایت تکان‌دهنده از زندگی امروز دهه شصتی‌­ها. تهران: اعتماد.
هایدیگر، مارتین. (1387). هستی و زمان (ترجمه‌ سیاوش جمادی). تهران: ققنوس.
هله، هرست. (1394). اندیشه اجتماعی گئورگ زیمل (ترجمه شهناز مسمی‌پرست). تهران: گل آذین.
هوسرل، ادموند. (1386). ایده‌ پدیده‌شناسی (عبدالکریم رشیدیان). تهران: علمی و فرهنگی.
هولاب، رابرت. (1378). یورگن هابرماس: نقد در حوزه عمومی (ترجمه حسین بشیریه). تهران: نی.
یوسف‌زاده، حسن. (1388). بررسی آرای پیتر برگر درباره دین و عرفی شدن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
Aspers, P. (2004). Empirical Phenomenology an Approach for Qualitative Esearch. Social Research Methods Qualitative Series, Vol. 9, Pp.1-15. 
Aspers, P. (2009). Empirical Phenomenology: A Qualitative Research Approach. Indo-Pacific Journal of Phenomenology, Vol. 9, Pp. 1-12.
Charles, R. & Corbin, J. (1984). Durkheim and Individualism: A Comment on Messner. Social Force, Vol. 63, No. 2, Pp. 5-19.
Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. SAGE Publication.
Creswell, J. W. (2007).Qualitative Inquiry and Research Design Choosing Among Five Approaches. SAGE Publications, University of Michigan, Third Edition.
Devers, K.J. & Frankel, R.M. (2000). Study Design in Qualitative Research: Sampling and Data Collection -Strategies. EducHealth (Abingdon), Vol. 13, No. 2, Pp. 263-71.
Kelemen, M. & Peltonen, H. (2001). Ethics, Morality and the Subject: the Contribution of Zygmunt Bauman and Michel Foucault to Postmodern' Business Ethics. Scandinavian Journal of Management Scand. J. Mgmt, Vol. 3, No. 1, Pp. 151-166.
King, J. M. (2004). Dynamics of Concealed Disabilities Among Students at a Major Research University in a Rural Area. Dissertation submitted to the Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University As partial Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in Curriculum and Instruction. Blacksburg, Virginia.
Lambert, N. (2004). Neues Organon. Columbia University Press.
Léna, P.S. (2014). Bourdieu, Ethics and Symbolic powerThe Sociological Review,Vol. 62, Pp. 651– 674.
Menard, S. (1995). A Developmental Test of Mertonian anomie Theory.­ Journal of Research of Crime and Delinquency, Vol. 32, No. 2.
Merleau, P. (1998). Phenomenology of Perception Trans, Colin Smith, Routledge. London & New York.
Moran, D. (2000). Introduction To phenomenology. London: Rutledge.
Neuman, L.W. (2013 ). Social Research Methods. 6th Ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Vol .19, No. 5, Pp. 441 -469.
Onwuegbuzie, A.J. & Collins, K.M.T. (2007). A Typology of Mixed Methods Sampling Designs in Social Science Research. Qualitative Report, Vol. 12, No. 2, Pp. 281-316.
Prasad, K. N. (2011). Hermeneutic Phenomenological Research Method Simplified. An Interdisciplinary Journal, Vol. 5, No. 1, Pp. 181-200.
Priest, H.; Roberts, P. & Woods, L. (2011). An Overview of Three Different Approaches to theInterpretation of Qualitative Data, Part 1: Theoretical Issues, Qualitative Approaches, Nurse Researcher.
Shahid, N. K. (2014). Qualitative Research Method – Phenomenology. Asian Social Science; Published by Canadian Center of Science and Education, Vol. 10, No. 21, Pp.1-11.
Turner, J.H. (2010). Contemporary Sociological Theory. University of California, Riverside.
Van Manen, M. (1997) Researching Lived Experience: Human Science for an Action Sensitive Pedagogy (2nd Ed.) London, Canada: The Alehouse Press.